cũng nói chuyện với tôi về các tác phẩm văn học, coi như đó là lĩnh vực mà
có lẽ tôi cũng khá hiểu biết. Đó là toàn bộ những mối quan hệ trao đổi về
văn chương chữ nghĩa giữa tôi với kẻ khác, và như vậy là nhu cầu của tôi
cũng đã được đáp ứng đầy đủ lắm rồi.
Không còn mưu cầu hoặc quan tâm đến việc phấn đấu cho cái tên của tôi
được truyền đi rộng rãi khắp mọi nơi trên trang đầu những cuốn sách, tôi
mỉm cười khi nghĩ ra rằng tên tôi giờ đây lại được phổ biến thịnh hành theo
một kiểu khác. Người ghi dấu vào hàng hóa, dùng sơn đen với một cái
khuôn tô, đã in tên tôi vào các bì hạt tiêu, các giỏ đựng thuốc nhuộm thức
ăn, các hộp xì gà, và các kiện hàng thuộc mọi loại phải đóng thuế, để chứng
nhận rằng những hàng hóa này đã trả thuế nhập cảnh và đã chấp hành đúng
thủ tục đi qua Phòng Thuế quan. Trên thứ phương tiện kỳ quặc dùng để
truyền bá danh tiếng ấy, một thông tin về sự tồn tại của tôi, trong chừng
mực mà một cái tên có khả năng truyền đạt được thông tin ấy, đã được
mang đến những nơi mà trước kia nó chưa hề được truyền tới, và tôi hy
vọng nó sẽ không bao giờ đến đấy một lần nào nữa.
Nhưng quá khứ đã không chết hẳn. Đôi lúc, cũng khá lâu mới có một
lần, những suy nghĩ trước đây dường như xiết bao sống động và tích cực
song đã bị dòm vào giấc ngủ im lìm, lại được gợi lên hào hứng trở lại.
Một trong những dịp đặc biệt nhất khiến thói quen trong những ngày đã
trôi qua lại thức dậy bên trong tôi, là cái dịp tôi nói đến sau đây, nó đã đưa
thói quen đó trở lại đi vào khuôn phép của văn học nhằm phục vụ cho bạn
đọc bản phác thảo mà lúc này tôi đang viết.
Trên tầng hai ngôi nhà Phòng Thuế quan có một buồng lớn mà chưa bao
giờ được che ván và trát vữa. Được xây dựng theo dự án ban đầu khá quy
mô thích ứng với khối lượng kinh doanh buôn bán to lớn xưa kia của cảng,
và với một ý niệm về sự phồn vinh tương lai mà về sau không bao giờ thành
sự thực – tòa dinh thự đã quá thênh thang rộng rãi đối với những người làm
việc ở đây, họ không biết sử dụng như thế nào cho hết. Bởi vậy, căn buồng
lộng gió này ; nằm phía trên dãy phòng của viên Giám đốc, vẫn cứ ở tình
