CHỮ A MÀU ĐỎ - Trang 45

trạng không hoàn thành cho đến ngày nay, và mặc dù đầy những mạng nhện
lâu đời kết thành những chuỗi xám xịt dăng ngang dọc như những dây hoa
trang trí, no có vẻ như vẫn đang chờ đợi bàn tay của người thợ mộc và
người thợ nề. Ở một đầu buồng, trong một hốc tường, có nhiều thùng chồng
lên nhau, chứa đầy những bó hồ sơ tài liệu. Một số lượng lớn giấy tờ tập
tàng giống như vậy nằm ngổn ngang bề bộn trên sàn nhà. Thật là đáng buồn
khi nghĩ đến biết bao nhiêu thời gian, những ngày, những tuần, những
tháng, những năm lao động vất vả đã bị lãng phí vào những đống giấy tờ cũ
kỹ mốc meo ấy bây giờ chỉ còn là một mớ chướng ngại phiền toái giữa trần
gian, bĩ tống vào cái xó quên lãng này, chẳng bao giờ còn được một con
người nào màng để mắt đến. Nhưng, nếu những thứ này đã như vậy, thì hẳn
là đầy ắp những câu kệ tẻ ngắt của nghi thức công văn giấy tờ, mà là chan
chứa cảm xúc tư duy của những đầu óc đầy sáng tạo và tình cảm dạt dào
phong phú của những trái tim sâu sắc – cũng đều bị xếp xó đi vào lãng quên
như thế cả ư? ; mà hơn nữa lại không phục vụ được một mục đích nào trong
thời mà chúng được viết ra, như những giấy tờ chất đống này đã phục vụ,
và – điều đáng buồn hơn tất cả là – không mua được cho người viết cuộc
sống dễ chịu như cuộc sống mà các viên chức Phòng Thuế quan đã kiếm
được bằng nghề cạo giấy vô tích sự này của họ. Thế nhưng có lẽ đống giấy
tờ này cũng không phải là hoàn toàn vô dụng cả, nếu ta xem xét nó ở tính
chất là những tư liệu lịch sử địa phương. Chắc chắn ở đây có thể tìm ra
được những con số thống kê của nền thương mại xưa kia tại Salem, và
những điều ghi chép lưu niệm về những ông vua ngành buôn – Lão vương
Derby, già Billy Gray, già Simon Forrester – và nhiều trùm tư bản cỡ bự
khác của từng thời kỳ, mà mái đầu thoa phấn vừa chui xuống mồ thì đống
của cải to như núi cũng bắt đầu sụt lở. Cũng trong mớ táp nham này, chắc
người ta có thể lần ra dấu vết những vị thủy tổ của phần lớn những dòng họ
hiện nay đứng trong hàng ngũ tầng lớp quý tộc của Salem, xuất thân chỉ là
con buôn hạ lưu không tên tuổi trong những thời sau Cách mạng nước Mỹ
khá xa, dần dần leo lên đến một chỗ đứng mà con cháu họ ngang nhiên coi
là một địa vị xã hội xác lập đã lâu đời.