dưới ánh nắng hay trong bóng râm, như một con chó già? Đó thật là một
tương lai buồn thảm đối với một con người có ước vọng tìm thấy hạnh phúc
có ý nghĩa nhất của cuộc sống trong việc phát huy toàn bộ những năng lực
và tri giác nhạy cảm của mình. Thế nhưng trong suốt thời gian ấy tôi đã lo
sợ một cách không cần thiết. Thượng đế đã trù tính xong đâu vào đấy cho
tôi những điều tốt đẹp hơn cái tình cảnh mà tôi có thể hình dung ra được
cho bản thân tôi.
Một sự kiện đặc biệt xảy ra trong năm thứ ba của cuộc đời làm Thanh tra
của tôi – để nói đúng cái giọng của anh chàng “P.P.” thư ký xứ đạo nọ - là
việc Tướng Taylor được bầu lên làm Tổng thống . Để đánh giá trọn vẹn
những cái lợi của cuộc đời công sở, cần phải xem xét thân phận của một kẻ
đương chức khi một đảng thù địch với một lên nắm chính quyền. Tình thế
của anh ta lúc ấy là một trong những tình thế đặc biệt phiền toái và khó chịu
nhất mà một con người trần tục khốn khổ có thể gặp phải ; hiếm có được
phương án lựa chọn tốt lành nào về cả hai hướng tiến thoái, mặc dù đối với
riêng anh ta sự kiện có vẻ như xấu nhất đó lại rất có thể hóa ra là sự kiện
hay nhất. Nhưng thật là một thử thách kỳ lạ đối với một con người tự hào
và nhạy cảm, khi nhận biết rằng những lợi ích của mình bây giờ nằm trong
tay chi phối của những kẻ không yêu gì mà cũng chẳng hiểu gì anh, và bởi
lẽ một trong hai tình huống tốt hoặc xấu nhất thiết sẽ xảy ra, anh sẽ có thể
bị họ làm hại đúng hơn là được họ ban ơn. Đối với một người đã giữ thái độ
điềm tĩnh trong suốt vụ tranh cử, cũng là điều kỳ lạ khi nhận thấy sự hung
ác khát máu bộc lộ ra trong giờ chiến thắng của phái nọ, và biết rõ rằng bản
thân anh nằm trong số đối tượng của họ. Trong bản chất con người ít có
nhân tố nào xấu xa hơn cái khuynh hướng này – mà lúc đó tôi được chứng
kiến ở những kẻ vốn không xấu gì hơn đồng loại của họ - cái khuynh hướng
trở thành tàn bạo, đơn giản chỉ vì họ nắm được trong tay quyền sinh quyền
sát. Nếu như cái máy chém, gắn vào thế lực của những kẻ cầm quyền, là
một sự thật hiển nhiên theo nghĩa đen chứ không phải là một trong những từ
ngữ ẩn dụ thích hơp nhất, khi tôi thành thật tin rằng những đảng viên tích
cực của đảng thắng cử sẽ bị kích thích đến mức độ đủ để ra tay chặt phăng
