- Thưa ông Jaluyzô!”
Nước mắt tôi ướt đẫm tay ông.
“Cháu có, thưa ông, có điều cháu là thằng ăn cắp!”
Ông ngỡ là tôi đã ăn cắp ví tiền, và vội nhét dây đeo ví vào túi.
Cuối cùng tôi thú thực những vụ xoáy trong Alêchdăngđrơ và tất cả
chuyện những liên cú mà tôi đã nhai lại, tôi nói rõ là tôi đã lấy những vần
thơ La-tinh ở đâu.
“Đứng dậy, cháu! Nhặt nhạnh những thứ rác rưởi ấy để làm bài luôn à?
Thì chính cháu đi học chỉ là để làm cái đó, để nhai đi nhai lại những thứ mà
người khác đã nhai rồi.
- Cháu chưa bao giờ đặt mình vào địa vị Têmixtôclơ cả!”
Chính lời thú nhận đó làm tôi đau xót nhất.
Ông Jaluyzô phá ra cười để trả lời tôi, tựa hồ ông bất chấp đến
Têmixtôclơ. Người ta thấy rõ ông là người có của.
Về món luận Pháp-văn, tôi thành công cũng do lối chắp vá, xào xáo, do
lối nói dối và đánh cắp.
Trong các bài luận đó, tôi nói là không có gì nâng cao tâm hồn con người
bằng Tổ quốc và tự do.
Tôi thì tôi không biết tự do là gì, Tổ quốc là gì. Xưa nay tôi luôn bị roi, bị
tát, - đó là về tự do; - còn về Tổ quốc, tôi chỉ biết mỗi căn nhà tôi ở đó tôi
đã mụ cả người, và chỉ có những cánh đồng ở đó tôi thích thú, nhưng lại
không được đi đến.
Tôi bất cần những Hy-lạp và Ý-đại-lợi, sông Tibrơ và Ơrôtax. Tôi thích
con suối ở Farâyron hơn, thích phân bò, phân ngựa, và nhặt rau bồ-công-
anh về để trộn xà-lách.
ĐỌC THUỘC LÒNG CỔ ĐIỂN
“Thở mạnh vào con ạ!”
Đấy là mẹ tôi nói, mẹ tôi hôm nay dịu dàng quá! “Thở mạnh vào” nói
như kiểu bà phước ở nhà thương nói với một người ốm mà người ta đang
đỡ vầng trán nóng hầm hập: “Mạnh vào! Thế! Can đảm lên! Tốt!”
