Thà về nhà trọ sớm tôi còn thích hơn. Tôi không sợ cảnh vắng vẻ của nơi
buồng ngủ, nằm đấy tôi nghe thấy các bạn tôi lần lượt từng người một trở
về. Tôi có thể suy nghĩ, nói chuyện với chính tôi, đấy là những giây lát duy
nhất của tôi được hoàn toàn yên tĩnh. Tôi không bị đãng trí bởi tiếng ồn ào
của đám đông, ở đó, tính nhút nhát thường làm tôi cách biệt, tôi không bị
quấy rối vì tiếng tự vị cũng như những chuyện về kỳ thi lớn.
Tôi nhớ lại chuyện này, chuyện nọ - một cuộc đi chơi ởVuốczắc, một
ngày gặt dưới nắng to! - và trong cảnh tịch mịch của nhà trọ đang yên ngủ,
đầu quay về cửa sổ qua đó nhìn thấy khoảng mênh mông của bầu trời, tôi
mơ màng, không phải về tương lai, mà về quá khứ.
Một hôm người ta gọi tôi tới buồng ông Lơnhanha.
Ông đưa tôi một gói của mẹ tôi gửi; ông có vẻ tức giận.
“Anh mang cả cái này đi nữa”, ông nói.
Đồng thời ông đẩy lại cho tôi một cái lọ và đưa tôi ra cửa.
Tôi không hiểu gì cả. Tôi mở cái gói ra. Trong đó có một bức thư:
“Con trai yêu quý của mẹ,
“Mẹ gửi cho con một chiếc quần mới mừng ngày sinh nhật của con,
chính thầy con đã cắt từ một chiếc quần cũ của mình, chính mẹ đã khâu.
Thầy mẹ muốn chứng tỏ với con tình thương yêu con. Thầy mẹ gửi kèm
thêm một chiếc áo xanh cúc vàng. Cùng chuyến này, mẹ gửi biếu ông
Lơnhanha một lọ dưa chuột để ông ấy chiếu cố đến con.
“Con cố học hành chăm chỉ, con ạ, và khi ngồi con nhớ vén vạt áo.”
Có thêm vài chữ của thầy tôi nữa.
Tôi đã viết cho thầy tôi biết rằng ông Lơnhanha muốn làm nhục tôi,
rằng tôi muốn rời khỏi nhà trọ, vì ngày nào tôi cũng bị xúc phạm khổ lắm.
Thầy tôi viết một bức thư trả lời làm tôi hết sức bối rối. Thầy tôi đóng
kịch chăng? Hay về cơ bản thầy tôi tốt?
“Hãy can đảm, con ạ! Thầy không muốn nói con phải đi Pari là lỗi tự
con... Con hãy nhẫn nại, học hành chăm chỉ, lấy các giải thưởng mà trả
