- Thế nào! rồi đây mày sẽ làm gì?
- Con không biết!
- Mày có ý định gì không?
- Không.
- Phải tiếp tục học cho xong.”
Tôi thấy không cần thiết.
Mẹ tôi đoán biết ý nghĩ thầm kín của tôi.
“Tao đánh cuộc, - phải, tao đánh cuộc! - là nó sẽ sẵn lòng để cho bao
nhiêu hy sinh người ta chịu vì nó trở thành công cốc cả. Nó sẽ bằng lòng
thôi học ngay đấy! Nó sẽ phá ngang!...”
Nào tôi thích thú gì cái đó, và nào cái đó giúp ích gì cho tôi!... (tôi có
những suy nghĩ đó thì bao giờ cũng vẫn là ở trong thâm tâm tôi).
“Nhưng mày có trả lời tao không, - mẹ tôi kêu lên, - mày có trả lời tao
không?
Mẹ muốn con trả lời cái gì mới được chứ?
Mày định làm gì! Mày có ý kiến gì, có cái gì ở trong đầu không? “
Tôi không đáp, nhưng tôi nghĩ thầm:
Phải, tôi có ý kiến và có cái gì đó ở trong đầu! Tôi có ý kiến là thời giờ
để học tiếng La-tinh ấy, tiếng Hy-lạp ấy - những chuyện ba láp ấy! - là thời
giờ vứt đi; trong đầu tôi có cái điều là tôi thấy mình đúng, ngay từ hồi còn
bé, khi tôi muốn học lấy một nghề! Tôi sốt ruột muốn kiếm sống cho sớm
và muốn tự túc!
Tôi đã ngán những nỗi đau khổ tôi phải chịu đựng và ngán cả những vui
thú người ta cho tôi được hưởng. Thà tôi không được học hành mà không bị
chửi mắng còn hơn. Tôi không muốn đi xem hát hôm thứ hai, để đến thứ ba
người ta lại mắng tôi là đã đi xem hát; mẹ ạ, con cảm thấy con sẽ làm khổ
mãi với mẹ, chừng nào mẹ có thể nói con làm tốn của mẹ mất một xu!...
Đó, những điều con nghĩ là thế đó, mẹ ạ.
Con còn có điều khác nữa cần nói với mẹ; - mặc dù không muốn, con vẫn
nhớ tới ngày con bé nhỏ, con phải khổ vì những cơn giận dữ của mẹ. Đôi
