như chẳng coi chúng ra gì. Tất cả cái chiến lũy đang chìm trong bóng tối
bỗng dưng có một vẻ gì phi thường, kỳ vĩ.
Một phút im lặng long trọng như chỉ thấy ở những cảnh tượng kỳ diệu.
Giữa cảnh im lặng ấy, cụ già phất cao lá cờ đỏ và thét lên:
- Cách mạng muôn năm! Cộng hòa muôn năm! Bình đắng và bác ái.
Bên kia nghe có tiếng thì thầm rất nhỏ và mau tựa hồ như tiếng một cha
cố cầu kinh hấp tấp. Có lẽ là tiếng người cảnh sát ở cuối phố kêu gọi giải
tán. Giọng người oang oang ban nãy đã hô “ai” lại thét lớn:
- Hãy đi đi!
Cụ Mabeuf mặt trắng nhợt, đờ đẫn, cặp mắt hoảng loạn sáng rực lên. Cụ
giơ ngọn cờ lên khỏi đầu và lặp lại:
- Cộng hòa muôn năm!
- Bắn! - Giọng người bên kia ra lệnh.
Lần thứ hai, một loạt súng nổ ầm ầm vào chiến lũy. Ông cụ khuỵu
xuống, lại cố gượng đứng lên. Lá cờ trong tay rơi ra. Cụ ngã người ra đằng
sau, rơi xuống mặt đất như tấm ván, sóng sượt, hai tay dang thẳng thành
hình chữ thập. Máu chảy lênh láng. Gương mặt tái xanh, rầu rầu vẫn như
còn nhìn lên trời cao. Mọi người xúc động đến nỗi quên cả quân địch, ùa
đến bên cạnh xác ông cụ, trong lòng vừa kính vừa sợ. Enjolras nói:
- Thật lạ lùng! Những con người dám bỏ phiếu giết vua!
Courfeyrac ghé vào tai Enjolras:
- Tớ nói cho cậu nghe riêng thôi nhé! Tớ không muốn làm giảm lòng
hăng hái của mọi người. Ông cụ ấy chẳng phải là tay giết vua đâu. Tớ biết
rõ ông cụ Mabeuf đây. Không hiểu hôm nay ông cụ lòng dạ như thế nào,
