người ta còn không chứng minh được rằng tồn tại một hệ thống xã hội khác,
không chỉ tốt hơn mà quan trọng nhất là có thể thực hiện. Nhưng không ai
làm được điều đó. Khoa học đã chứng minh được rằng tất cả những hệ
thống xã hội thay thế cho hệ thống tư bản chủ nghĩa mà ta có thể tưởng
tượng đều chứa những mâu thuẫn nội tại và không có tương lai, cho nên
không thể đưa đến những kết quả mà những người ủng hộ chúng kì vọng.
Chẳng có mấy lí do để nói đến “chủ nghĩa lạc quan” hay “chủ nghĩa bi
quan” trong chuyện này, và việc gắn tính chất “lạc quan” lên chủ nghĩa tự
do chỉ nhằm mục đích làm cho nó bị mang tiếng oan bởi những nhận định
cảm tính, thiếu khoa học. Người ta cũng có thể gọi những người tin vào khả
năng xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội hoặc chủ nghĩa can thiệp là “lạc
quan” với cùng lí do như thế. Đa số những người cầm bút viết về các vấn đề
kinh tế đều không bỏ lỡ dịp tung lên đầu lên cổ hệ thống tư bản chủ nghĩa
những lời xỉ vả vô nghĩa và trẻ con, và ca ngợi hết lời chủ nghĩa xã hội hay
chủ nghĩa can thiệp, thậm chí cả chủ nghĩa xã hội nông nghiệp hay chủ
nghĩa công đoàn, và coi đấy là những định chế tuyệt đích. Mặt khác, có rất
ít người cầm bút ca tụng hệ thống tư bản, dù chỉ bằng những lời lẽ nhẹ
nhàng hơn nhiều. Nếu muốn, người ta có thể gọi những người cầm bút đó là
“lạc quan”. Nhưng nếu làm như thế thì người ta còn có hàng ngàn lí do để
gọi những người cầm bút theo trường phái bài chủ nghĩa tự do là “siêu lạc
quan” về chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa can thiệp, chủ nghĩa xã hội nông
nghiệp, và chủ nghĩa công đoàn. Nhưng điều đó đã không xảy ra, và việc
người ta chỉ gọi những người như Bastiat
đây không phải là sự phân loại mang tính khoa học mà chỉ là sự chế giễu
mang tính phe phái.
Xin nhắc lại, chủ nghĩa tự do không khẳng định rằng chủ nghĩa tư bản là
tốt, nếu nhìn từ một quan điểm cụ thể nào đó. Chủ nghĩa tự do chỉ nói rằng
chỉ có hệ thống tư bản mới dẫn người ta đến những mục tiêu mà người ta
đang nghĩ trong đầu, và tất cả những cố gắng nhằm hiện thực hóa chủ nghĩa
xã hội, chủ nghĩa can thiệp, chủ nghĩa xã hội nông nghiệp, chủ nghĩa công
