Ngay cả trong quốc gia có một hiến pháp tự do, trong đó hoạt động của
chính phủ được giới hạn vào việc bảo vệ mạng sống và tài sản của công
dân, thì những sự thiệt thòi như thế cũng tạo ra cảm giác đè nén rất nặng nề.
Và trong nhà nước xã hội chủ nghĩa hay nhà nước thi hành chính sách can
thiệp thì sẽ trở thành không thể chịu đựng. Còn nếu cơ quan hành pháp có
quyền can thiệp bất cứ khi nào họ muốn, nếu quyền tự do hành động của
các quan tòa và nhân viên công lực rộng rãi đến mức có thể đưa cả thiên
kiến vào thì người dân tộc thiểu số có thể bị những nhân viên công lực
thuộc đa số cầm quyền hành xử một cách tùy tiện và bị áp bức nữa. Những
hậu quả xảy ra, khi nhà trường và nhà thờ không còn là những thực thể độc
lập mà chịu sự quản lí của nhà nước, đã được thảo luận trong những phần
trên. Chính đây là gốc rễ của chủ nghĩa dân tộc có tính chất hung hăng mà
chúng ta đang thấy hiện nay. Hoàn toàn là sai lầm khi cố gắng quy những
vụ đối đầu mang tính bạo lực giữa các dân tộc là do các nguyên nhân tự
nhiên chứ không phải do nguyên nhân chính trị. Trong từng dân tộc cũng có
tất cả những biểu hiện mà người ta hay dẫn ra làm ví dụ cho sự ác cảm
được cho là bẩm sinh giữa các dân tộc. Người Bavaria ghét người Phổ;
người Phổ ghét người Bavaria. Lòng hận thù giữa những nhóm khác nhau
của người Pháp hay người Ba Lan cũng không kém phần dữ dội. Nhưng
người Đức, người Ba Lan, người Pháp vẫn có thể sống chung một cách hòa
bình trong lòng đất nước của họ. Nhưng thái độ ác cảm của người Ba Lan
với người Đức và của người Đức với người Ba Lan lại có ý nghĩa chính trị
quan trọng, vì cả hai bên đều hi vọng chiếm được quyền lực chính trị trong
khu vực biên giới, nơi người Đức và người Ba Lan sống cạnh nhau và sử
dụng quyền lực đó nhằm áp chế dân chúng của phía bên kia. Việc dân
chúng muốn dùng trường học làm phương tiện li gián trẻ con với ngôn ngữ
mẹ đẻ của chúng, và dùng tòa án, cơ quan hành chính, các biện pháp kinh tế
và chính trị, thậm chí tịch thu tài sản, làm phương tiện đàn áp những người
nói tiếng nước ngoài đã thổi bùng lên ngọn lửa hận thù, thiêu đốt tất cả.
Chính vì người ta sẵn sàng sử dụng những biện pháp bạo lực nhằm thiết lập
những điều kiện tốt đẹp cho tương lai chính trị của dân tộc mình mà họ đã
