Ngay cả những nước chỉ có vài triệu dân như Hungary và Tiệp Khắc cũng
định dùng những chính sách như thuế cao và cấm nhập khẩu nhằm tách ra
khỏi phần còn lại của thế giới. Tư tưởng chủ đạo của chính sách ngoại
thương của Mĩ là áp mức thuế nhập khẩu tất cả các loại hàng hóa sản xuất
với giá thành rẻ hơn ở nước ngoài đúng bằng với sự chênh lệch với giá
thành sản xuất trong nước. Tình trạng trở nên lố bịch khi tất cả các nước
đều muốn giảm nhập nhưng lại tăng xuất. Hậu quả của những chính sách
này là sự can thiệp vào quá trình phân công lao động trên thế giới, và vì vậy
làm cho năng suất lao động nói chung giảm đi. Người ta không nhận ra
được là vì lí do duy nhất sau đây: sự tiến bộ của hệ thống tư bản chủ nghĩa
bao giờ cũng đủ sức vượt qua được những hậu quả tiêu cực của chính sách
đó. Nhưng không nghi ngờ gì rằng mỗi người sẽ giàu thêm nếu những biểu
thuế có tính chất bảo hộ như thế không cố tình đẩy quá trình sản xuất từ
những vùng thuận lợi sang những vùng ít thuận lợi hơn.
Khi hệ thống thương mại được hoàn toàn tự do thì vốn và lao động sẽ
được chuyển đến những nơi có điều kiện sản xuất thuận lợi nhất. Cùng với
sự phát triển các phương tiện giao thông, cải tiến công nghệ và khảo sát kĩ
lưỡng hơn các nước mới tham gia vào nền thương mại thế giới, người ta sẽ
tìm ra những địa điểm mới, những địa điểm thuận lợi hơn sẽ được phát
hiện, và sản xuất sẽ được chuyển đến những vị trí mới. Vốn và lao động có
xu hướng chuyển từ những khu vực ít thuận lợi sang những khu vực có điều
kiện thuận lợi hơn.
Nhưng việc luân chuyển vốn và lao động đòi hỏi không chỉ hoàn toàn tự
do thương mại mà còn đòi hỏi không được có những hàng rào ngăn cản
việc luân chuyển vốn và lao động từ nước này sang nước khác. Khi học
thuyết về thương mại tự do mới xuất hiện thì điều này quả là còn xa vời.
Lúc đó việc luân chuyển vốn và lao động đã gặp một loạt rào cản. Vì không
nắm được các điều kiện, không tin tưởng vào luật pháp và trật tự và nhiều lí
do tương tự, các nhà tư sản không muốn đầu tư vào nước ngoài. Còn công
nhân thì không dám rời bỏ đất nước quê hương vì không chỉ không biết
