thù bên trong mới có thể đe dọa được nó. Nền văn minh hiện đại chỉ có thể
bị hủy diệt nếu tư tưởng bài chủ nghĩa tự do, thù địch với sự hợp tác xã hội,
hất cẳng được những tư tưởng của chủ nghĩa tự do.
Ngày càng có nhiều người nhận thức được rằng sự tiến bộ về mặt vật
chất chỉ có thể trở thành hiện thực trong xã hội tư bản-tự do. Ngay cả nếu
điều này không được những người bài chủ nghĩa tự do công nhận một cách
trực tiếp thì họ lại công nhận nó một cách gián tiếp trong những bài tụng ca
tán dương tư tưởng ổn định và trật tự. Họ cho rằng sự tiến bộ về mặt vật
chất của những thế hệ gần đây dĩ nhiên là rất tốt và rất có ích. Nhưng đây là
lúc phải ngừng lại. Nhịp sống hối hả và cuồng nhiệt của chủ nghĩa tư bản
đương đại phải nhường chỗ cho sự suy tư thâm trầm. Người ta phải có thời
gian suy ngẫm, và như vậy là một hệ thống kinh tế mới phải thay thế cho
chủ nghĩa tư bản, vốn dĩ luôn điên cuồng theo đuổi những phát minh và tạo
mới. Người mơ mộng hoài vọng về những điều kiện kinh tế của thời Trung
cổ - không phải hoài vọng về cái thời Trung cổ như nó vốn là mà hoài vọng
về hình ảnh anh ta tự nghĩ ra, dù chẳng có liên quan gì với hiện thực lịch sử.
Hoặc là quay sang phương Đông - dĩ nhiên là cũng không phải phương
Đông thực mà chỉ là phương Đông trong giấc mơ của anh ta. Con người
thật là hạnh phúc khi không có công nghệ và nền văn hóa hiện đại như bây
giờ! Tại sao chúng ta lại có thể dễ dang từ bỏ cái thiên đường đó như thế?
Những người kêu gọi quay về với những hình thức tổ chức kinh tế đơn
giản cần nhớ rằng chỉ có hệ thống của chúng ta mới có điều kiện giữ được
lối sống mà chúng ta cùng với rất nhiều người dân trên trái đất đã quen.
Quay về với thời Trung cổ nghĩa là tiêu diệt hàng trăm triệu người. Đúng là
những người muốn ổn định và trật tự có nói rằng không được đi quá xa đến
thế. Giữ gìn những thứ đã có và không tiến thêm nữa là đủ.
Những người ca tụng trật tự và ổn định quên mất một điều rằng trong
con người - đấy là nói con người như một thực thể biết tư duy - đã có sẵn
ước mơ cải thiện điều kiện vật chất của chính mình. Đấy chính là động cơ
