xây dựng ngay từ đầu sao cho nó có thể đứng vững được một thời gian, như
cấy cày và chăn nuôi gia súc ngay bên trong thành phố.
Đầu thế kỉ XIX, cũng như trước đây, phần lớn những vùng có người ở
trên thế giới vẫn còn bị chia ra thành những khu vực kinh tế ít nhiều đều
mang tính tự cấp tự túc. Ngay cả trong những khu vực phát triển nhất của
châu Âu, phần lớn nhu cầu vẫn được đáp ứng bằng sản phẩm của chính khu
vực đó. Buôn bán - chỉ diễn ra trong khu vực hạn hẹp ngay trong những
vùng lân cận - có vai trò tương đối hạn chế và nói chung chỉ gồm những
loại hàng hóa mà do điều kiện khí hậu từng khu vực không thể sản xuất.
Tuy nhiên, tại hầu hết các khu vực trên thế giới, sản phẩm do làng xã tự
cung cấp có thể đáp ứng hầu như tất cả mọi nhu cầu của dân chúng. Đối với
người nông dân, những xáo trộn trong hoạt động buôn bán do chiến tranh
gây ra nói chung không gây ra bất kì ảnh hưởng tiêu cực nào. Thậm chí
những người dân sống trong các nước phát triển hơn ở châu Âu trong thời
gian chiến tranh cũng không phải chịu đựng quá nhiều thiếu thốn. Ngay cả
nếu giả sử Hệ thống Lục địa mà Napoleon I áp đặt cho châu Âu nhằm ngăn
chặn hàng hóa Anh quốc hoặc hàng hóa từ các châu lục khác phải đi qua
Anh quốc rồi mới thâm nhập vào lục địa được áp dụng một cách khắt khe
hơn so với thực tế đã diễn ra thì nó cũng chẳng gây ra cho dân chúng châu
Âu một sự thiếu thốn đáng kể nào. Chắc chắn là họ sẽ không có cà phê và
đường, bông và sản phẩm làm từ vải bông, gia vị và nhiều loại đồ gỗ quý
hiếm; nhưng tất cả những loại hàng hóa này đều chỉ có vai trò thứ yếu trong
đời sống gia đình của đa phần dân chúng.
Sự phát triển của hệ thống quan hệ kinh tế quốc tế phức tạp chính là sản
phẩm của chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa tư bản thế kỉ XIX. Chỉ có chủ nghĩa
tự do và chủ nghĩa tư bản mới có thể làm cho việc chuyên môn hóa sản xuất
trở nên rộng khắp và đi kèm với nó là việc cải tiến trong lĩnh vực công nghệ
trở thành hiện thực. Hiện nay, dân chúng các nước trên cả năm chau cùng
hợp tác để làm ra những sản phẩm mà một gia đình công nhân người Anh
đang dùng hoặc muốn dùng. Chè cho bữa ăn sáng được đến từ Nhật hay
