Trái lại, những người như Phạm Thế Ngũ, đã đứng ở quan điểm lịch
sử để biên khảo văn học, liên hệ lịch sử (nghĩa là chính trị, xã hội, văn
hóa…) với văn học và dùng lịch sử để giải thích nguồn gốc, xuất xứ những
hiện tượng văn học. Ông Phạm Thế Ngũ đã lấy những biến cố chính trị để
xác định thời kỳ văn học (văn học cận đại bắt đầu từ lúc Pháp xâm lược và
đặt chế độ thuộc địa). Về chữ quốc ngữ ông đã tìm ra những sự kiện chính
trị chỉ rõ những chủ trương của người Pháp (thừa sai, nhà cầm quyền) đối
với chữ quốc ngữ
nghĩa là ông đã nêu lên được vài nét chính của bối cảnh
lịch sử buổi đầu chữ quốc ngữ, nhưng ông đã quên liên hệ bối cảnh lịch sử
trên với việc giải thích sự truyền bá văn quốc ngữ, nên ông mới ngạc nhiên
không hiểu tại sao văn quốc ngữ lại ngưng đọng ở Nam kỳ sau những
Pétrus Ký, Paulus Của.
Nếu những nhà biên khảo văn học sử như Ông Phạm Thế Ngũ chịu đặt
việc tìm hiểu nền văn học quốc ngữ lúc ban đầu cũng như thời kỳ Nam
phong vào trong hoàn cảnh lịch sử của nó, nghĩa là trong những chính sách
về báo chí văn hóa, giáo dục của thực dân Pháp, họ sẽ thấy :
1. Những người như Pétrus Ký, Paulus Của có phải là những nhà văn
tiền phong, những ông tổ văn học cận đại, những nhà cách mạng đi trước
thời đại không, hay chỉ là những viên chức, tay sai thừa hành một chính
sách của thực dân ?
2. Có phải nhờ họ mà văn quốc ngữ được truyền bá lan rộng ở Nam
kỳ, có phải họ chủ trương những tờ báo quốc ngữ đầu tiên, đề xướng việc
dịch cổ văn ra quốc ngữ hoặc họ yêu cầu Pháp cho học quốc ngữ ở nhà
trường hay nhờ những nghị định của thực dân mà chữ quốc ngữ tiến từ lãnh
vực tôn giáo sang lãnh vực xã hội, văn học, giáo dục và chính thực dân
Pháp chủ trương những tờ báo quốc ngữ đầu tiên hoặc cưỡng bách học
quốc ngữ trong các trường ?
3. Nguyên nhân sự nghèo nàn ngưng đọng văn quốc ngữ ở Nam kỳ
sau Pétrus Ký có phải vì đất miền Nam là đất mới, thấp kém về sinh hoạt
văn hóa, và giới có khả năng lại sính Tây học (một giải thích nhục mạ xúc
