Hai ông già đi thoải mái thế thêm khoảng bảy trăm dặm nữa, qua một
tỉnh khác thì tới một vùng đang mất mùa. Người ta vẫn cho vào nhà nghỉ
đêm mà không lấy tiền, nhưng không cho ăn nữa. Không phải ở đâu cũng
cho bánh mì, có lần các ông xin trả tiền cũng không mua được bánh. Người
ta kể rằng năm ngoái không trồng được thứ gì. Những người vốn giàu có
cũng phá sản phải bán sạch mọi thứ, những người trung lưu thì sống cơ
cực, còn những người nghèo thì phải bỏ xứ đi lang bạt hoặc ở nhà sống lay
lắt. Mùa đông thì phải ăn cám hay rau dại.
Một lần hai ông già qua đêm tại một thôn nhỏ, đã mua bảy cân bánh
mì, thức dậy sớm từ lúc bình minh chưa ló dạng để kịp đi trước lúc trời
nóng. Đi được quãng mười dặm thì đến một con suối, họ ngồi lại, múc
nước vào cốc, thấm ướt bánh mì rồi ăn và thay giày. Họ ngồi nghỉ ngơi.
Elisei lôi túi thuốc lá ra, Efim nhìn thấy lắc đầu:
“Sao ông không bỏ cái tật xấu đó đi hả?”
Elisei phẩy tay:
“Tôi cố mà không được, biết làm sao!”
Họ đứng dậy đi tiếp. Thêm mười dặm nữa và đến một ngôi làng to, họ
đi xuyên qua làng. Trời rất nóng. Elisei vã mồ hôi, ông muốn nghỉ và uống
nước, nhưng Efim không dừng lại. Efim đi khỏe hơn, và Elisei vất vả lắm
mới theo kịp.
“Giá được uống nước một cái” – Elisei nói.
“Thì ông uống đi, chứ tôi không muốn uống.”
Elisei đứng lại, bảo:
“Ông đừng chờ tôi, tôi chỉ chạy vào cái nhà kia uống chút nước đã, rồi
sẽ đuổi theo ông.”
“Được thôi” – Efim nói và đi tiếp một mình, còn Elisei thì quay lại căn
nhà.
Elisei đến gần căn nhà. Đó là một căn nhà nhỏ tô đất sét, phía dưới
màu đen, phía trên màu trắng bong tróc lớp đất sét, có lẽ đã lâu không được
tô quét lại, mái của một bên nhà hở toác. Lối vào nhà phải qua cái sân.
Elisei bước vào sân và thấy nằm ở chỗ chân tường nhà là một người không
râu, gầy gò, áo nhét vào quần theo kiểu Tiểu Nga. Có lẽ người đó trước
