“Chúng tôi trước đây vốn cũng không khá giả gì, mà năm nay lại
chẳng trồng được gì, phải ăn những gì còn lại từ mùa thu. Ăn hết thì xin
hàng xóm và những người tử tế. Ban đầu họ còn cho, nhưng sau thì từ chối.
Họ sẵn sàng cho thôi, nhưng mà chẳng còn gì để cho nữa. Mà cũng ngượng
không muốn hỏi xin nữa: chúng tôi nợ tất cả mọi người, nào tiền, nào bột,
nào bánh mì. Tôi cũng đi tìm việc mà chẳng có việc để làm. Mọi người
khắp nơi đều khư khư giữ việc vì miếng ăn. Làm được một ngày thì phải
mất hai ngày tìm việc. Bà lão nhà tôi với con bé phải đi ăn xin. Cũng chẳng
được gì, chẳng ai có bánh mì. Cứ lần hồi như thế, tưởng rằng cố được đến
mùa tới. Nhưng từ mùa xuân người ta không cho nữa, mà bệnh tật lại đổ
xuống. Khốn khổ vô cùng. Một ngày có ăn thì hai ngày đói. Phải ăn cả cỏ.
Không biết có phải tại ăn cỏ hay không mà vợ tôi đổ bệnh. Đầu tiên là cô
ấy, rồi lại đến tôi, hết cả sức lực. Mà chẳng có gì để vực dậy được” – người
đàn ông kể.
“Chỉ còn một mình tôi vật lộn” – bà lão nói – “nhưng chẳng có gì ăn
nên kiệt sức. Con bé con cũng yếu, lại nhút nhát nữa. Sai sang hàng xóm nó
không chịu đi. Cứ chúi vào trong góc không đi đâu. Chị hàng xóm hôm kia
ghé sang, nhìn thấy chúng tôi đói khát và ốm đau thì quay ra bỏ đi. Chính
chị ấy cũng chẳng có gì để nuôi lũ con nhỏ, chồng thì bỏ đi rồi. Thế là
chúng tôi đành nằm đây chờ chết.”
Nghe câu chuyện của họ, Elisei ngày hôm đó thôi không đuổi theo ông
bạn đồng hành nữa mà ngủ lại ở ngôi nhà này. Sáng dậy ông bắt tay vào
mọi việc trong nhà như chính mình là chủ nhà. Nhồi bột cùng bà lão, nhóm
lò, đi cùng cô bé con sang hàng xóm mượn những thứ cần thiết. Nhà chẳng
còn thứ gì, nào nông cụ, nào áo quần – tất cả đều đã bán hết để ăn. Elisei
bắt đầu sắp xếp lại những thứ cần thiết: cái thì tự làm lấy, cái thì đi mua. Cứ
như thế qua ngày thứ nhất, rồi ngày thứ hai, rồi lại ngày thứ ba. Thằng cu
con đã lại sức, đi quanh ghế bám lấy Elisei. Còn con bé trở nên vui vẻ, giúp
đỡ ông mọi việc. Cứ chạy theo Elisei: “Ông nội ơi! Ông nội ơi!” Bà lão
cũng dậy sang hàng xóm. Anh đàn ông bám tường lần đi. Chỉ mỗi chị vợ là
còn nằm, nhưng sang đến ngày thứ ba thì tỉnh lại và bắt đầu đòi ăn. “Thôi
mình rong chơi chừng đấy thời gian đủ rồi, giờ phải đi thôi” – Elisei nghĩ.
