bóp cho bà già. “Mày đi đâu mất biệt vậy hả thằng khốn” – hết người này
đến người khác nói với cậu. “Sao các người lại phải đi, để thằng Alyosha
đi. Alyosha! Alyosha!” – và Alyosha lại chạy.
Cậu vừa đi vừa ăn sáng, còn ăn trưa thì hiếm khi kịp cùng với mọi
người. Bà bếp mắng cậu vì cậu không đến ăn cùng mọi người, nhưng vẫn
thương cậu và để dành cho cậu thức ăn nóng cho cả bữa trưa lẫn bữa tối.
Đặc biệt nhiều việc là lúc sắp đến các ngày lễ và trong thời gian lễ. Alyosha
rất thích ngày lễ bởi vì ngày lễ người ta cho cậu tiền boa, dẫu chỉ ít thôi,
gom lại chỉ khoảng sáu mươi kopek, nhưng dù sao cũng là tiền riêng của
cậu. Cậu có thể tiêu chúng tùy thích. Tiền lương của mình thì cậu chẳng
bao giờ tận mắt nhìn thấy. Ông bố thường đến lấy chỗ ông thương gia, và
chỉ mắng cậu đi ủng mau nát.
Khi cậu gom góp được hai rub tiền boa, theo lời khuyên của bà bếp,
cậu mua cho mình cái áo khoác đan màu đỏ, và khi mặc nó vào, cậu không
thể khép môi lại được vì mừng vui.
Alyosha nói ít, và khi cậu nói thì luôn ngắt quãng và cụt ngủn. Khi
người ta ra lệnh cậu làm việc gì đó, hay hỏi cậu có thể làm điều gì đó hay
không, thì cậu luôn trả lời không chút lưỡng lự: “Có thể” – rồi tức thì chạy
đi làm luôn.
Cậu chẳng thuộc bài kinh nào vì những gì mẹ cậu dạy thì đã quên hết
rồi, nhưng cậu vẫn cầu nguyện cả sáng lẫn tối, cầu nguyện bằng tay, làm
dấu thánh giá.
Alyosha sống như thế trong một năm rưỡi, đến cuối năm thứ hai thì
xảy ra một sự kiện phi thường nhất trong đời cậu. Sự kiện đó là việc cậu hết
sức ngạc nhiên nhận ra rằng ngoài những quan hệ giữa người với người
phát xuất do cần nhờ vả nhau, thì còn có những quan hệ hoàn toàn đặc biệt:
thay vì là một người cần thiết để chùi ủng, hay đi mua sắm, hay thắng
ngựa; là một người cần thiết không phải để nhờ vả, để phục vụ, mà vì chính
con người cậu, vì cậu là Alyosha. Qua bà bếp mà cậu quen biết Ustinia.
Ustinia là cô gái mồ côi, còn trẻ và cũng phải làm việc nhiều như Alyosha.
Cô thấy thương Alyosha, và Alyosha lần đầu tiên trong đời cảm thấy chính
con người cậu, chứ không phải là những phục dịch của cậu cần thiết cho
