núp dưới tàng cổ thụ, và lão ngồi hàng giờ, ngây ngất ngắm cảnh, tưởng
như mình là vua một tiểu quốc, nhưng lão không có đủ tiếng để diễn tả cảm
xúc đó, chỉ biết rằng phải văng tục cho vơi nỗi lòng thôi; cơ hồ như lão xúc
động mạnh quá, phải chửi thề thì mới nguôi ngoai được.
Mackintosh lạnh lùng khinh bỉ nhận xét tâm trạng ấy của lão Walker vốn
là hạng sâu rượu, tự hào rằng có những khi ngủ đêm ở Apia, lão thấy những
kẻ chỉ bằng nửa tuổi lão mà say bí tỉ, nằm lăn ở dưới gầm bàn, còn thì lão
vẫn tỉnh. Lão có thói đa cảm của bọn say sưa, đọc những chuyện “phơi-dơ-
tông” đăng trên báo, có thể xúc động mà khóc được, nhưng lại keo kiệt,
không giúp đỡ một thương gia gặp cơn túng, mặc dầu đã quen nhau từ hai
chục năm. Một hôm Mackintosh bảo lão:
- Không ai có thể trách ông là liệng tiền qua cửa sổ được.
Lão cho đó là một lời khen. Lòng yêu thiên nhiên của lão chỉ là một thứ
đa cảm lẩn thẩn của hạng người say rượu. Mà Mackintosh cũng không
khen lòng tốt của lão đối với thổ dân. Lão yêu họ vì họ ở dưới quyền lão,
cũng như người ích kỷ yêu chó của mình thôi; đầu óc của lão cũng không
hơn gì của họ. Họ thích những chuyện vui tục tĩu mà lão lúc nào cũng có
sẵn một nhận xét xác đáng để đưa ra. Tóm lại là hai bên rất hiểu nhau.
Lão tự hào được họ sợ, và lão coi như họ là con lão, việc gì của họ lão
cũng xen vào mặc dầu lão trị họ bằng một chiếc roi sắt, không cho cãi,
nhưng lão lại không muốn cho một người da trắng nào khác trong đảo được
có một chút uy quyền gì với họ. Lão nghi kị các nhà truyền giáo, những nhà
tu hành đó có điều gì trái với ý lão là lão làm cho ở không nổi với lão mà
phải tự ý xin đi chỗ khác. Thổ dân tuân lệnh lão răm rắp tới nỗi lão chỉ nói
một lời là họ không làm việc, không cung cấp thực phẩm cho các mục sư
nữa. Mặt khác, lão không tư vị với bọn thương nhân, coi chừng không cho
họ lường gạt thổ dân, bắt phải trả công và giá dừa khô cho xứng đáng và
không được ăn lời quá mức khi bán hàng. Buôn bán mà gian lận thì bị lão
thẳng tay trừng trị. Con buôn nào mà phàn nàn với chính quyền Apia rằng
mất cơ hội làm ăn, thì điêu đứng với lão Walker. Lão không từ bỏ một cách
nào: vu oan, nói láo một cách trắng trợn để trục xuất kẻ đó đi; và sau cùng
