Tòa Thống đốc trợ cấp một số tiền để đắp những con đường ấy, nhưng
Walker muốn được hãnh diện kì cục rằng mình chỉ cần phải dùng một phần
nhỏ trong số trợ cấp thôi và năm trước, lão chỉ tiêu có một trăm bảng Anh
trong số một ngàn đồng được cấp.
Lão la lên:
- Tụi thổ dân cần dùng gì tiền. Chúng có tiền thì chỉ tiêu bậy bạ mà thôi,
nếu không bị bọn giáo sĩ móc túi hết.
Lão trả cho thổ dân một số tiền công gần như tượng trưng, có lẽ chỉ vì
lão muốn cho người ta thấy rằng lão cai trị không tốn tiền, trái với lối
hoang phí của bọn chức trách ở Apia, ngoài ra không có lí do nào khác.
Chính vì vậy lão bị rắc rối với một làng mà hương chức hôm nay lại để gặp
lão. Người con trai viên xã trưởng đã ở Upolu một năm trở về cho dân làng
hay rằng ở Apia người ta bỏ ra những số tiền lớn để làm các công tác xây
cất đắp đường. Trong các câu chuyện phiếm, hắn gợi lòng ham tiền của họ,
khiến họ mơ ước cảnh giàu có, thèm khát rượu whisky mà họ phải mua với
giá đắt gấp hai giá bán cho người da trắng từ khi có lệnh cấm bán cho họ,
họ nóng lòng muốn sắm dùng những tráp bằng gỗ bạch đàn để chứa bảo
vật, muốn dùng xà bông thơm, ăn cá hộp, và mua những đồ xa xỉ khác mà
một người Canaque không ngại đem linh hồn ra để đổi. Thành thử
khi Walker bảo trả họ hai chục bảng Anh để đắp một khúc đường từ làng
họ tới một điểm nào đó trên bờ biển thì họ không chịu, đòi một trăm bảng
kia. Con viên tù trưởng đó tên là Manuma, cao lớn, đẹp trai, nước da như
đồng, tóc quăn nhuộm nước vôi thành màu đỏ, đeo một vòng trái cây đỏ ở
cổ và một bông hoa đỏ như lửa ở sau tai. Hắn ở trần, nhưng để tỏ ra mình
đã văn minh ít nhiều vì đã ở Apia, hắn bận quần chứ không quấn chiếc
lava-lava. Hắn thuyết phục dân chúng đồng lòng đòi cho được một trăm
bảng Anh, Walker muốn nói gì cũng đừng bớt, thì rốt cuộc lão sẽ phải chấp
nhận vì lão muốn đắp cho xong con đường đó lắm.
Nghe dân làng đưa con số đó ra, Walker cười vang lên như cái lệnh vỡ,
bảo họ đừng điên khùng mà bắt tay ngay vào việc đi. Hôm đó lão vui vẻ,
cho nên hứa đắp xong đường lão sẽ đãi họ một bữa tiệc. Nhưng khi thấy
