mùi nữa. Cậu có để ý thấy không? Một thứ mùi thật
quái đản, ngột ngạt. Tôi chẳng thích nó đâu.”
“Còn tôi thì chẳng thích thứ gì ở đây hết,” Frodo
nói, “dù bậc thang hay vách đá, dù gió hay xương.
Đất, nước và không khí ở đây xem ra đều bị nguyền
rủa. Thế nhưng đường chúng ta đi nằm về phía này.”
“Phải, đúng là như vậy,” Sam nói. “Nếu biết rõ
hơn ngay từ đầu chúng ta đã chẳng đi đến đây. Nhưng
tôi cho rằng mọi thứ đều vậy cả thôi. Những thứ đẹp
đẽ trong truyện cổ và thơ ca, cậu Frodo ạ: những thứ
mà tôi từng gọi là phiêu lưu. Tôi đã từng nghĩ đấy là
thứ mà những con người tuyệt vời trong các câu
chuyện ra đi tìm kiếm, bởi họ muốn trải qua, bởi
phiêu lưu thì thú vị còn cuộc sống thì hơi nhàm chán,
một hình thức tiêu khiển như người ta vẫn nói.
Nhưng đối với những câu chuyện thực sự đáng kể
hoặc đối với những chuyện còn đọng lại trong tâm trí,
mọi việc thường lại không theo cách đó. Người ta
dường như bị đẩy vào các câu chuyện đó, thường là
thế - đường họ đi nằm về phía ấy, như cậu vừa nói.
Nhưng tôi cho rằng họ đều có rất nhiều cơ hội, giống
như chúng ta, có thể quay lại, chỉ có điều họ không
làm vậy. Mà nếu họ làm vậy, chúng ta đã chẳng biết,
bởi họ sẽ bị lãng quên. Chúng ta chỉ toàn nghe về
những người tiếp tục dấn thân - và không phải tất cả
đều có kết thúc có hậu, xin lưu ý cậu; ít nhất là đối
với những người ở trong câu chuyện chứ không nằm
ngoài nó. Cậu biết đấy, nghĩa là về nhà, và nhận thấy
mọi thứ vẫn ổn, cho dù không hẳn giống như xưa -
như ông Bilbo già chẳng hạn. Thế nhưng đó không
phải lúc nào cũng là những câu chuyện nghe hay
nhất, cho dù có lẽ bị đẩy vào những chuyện đó thì thú
