- Em khổ lắm. Phận đàn bà khổ lắm. Em chết lâu rồi. Người chết trẻ
cứ trẻ mãi. Người ta không cắt dây trần thế cho em nên cứ phải hiện về.
- Nhưng sao lại ra nông nỗi này?
Nàng sụt sịt, gục đầu vào vai tôi. Tôi vỗ về, an ủi nàng vài câu. Nàng
trấn tĩnh, rồi kể: “Lão Trần hơn em ba mươi tuổi. Ngày trước lão Trần là
tay săn cá số một ở đảo này. Ham lắm, cửa khơi, luồng lạch, mùa cá nổi,
mùa cá động dục... lão biết tường tận. Em lấy chồng vì phục lão giỏi. Đàn
ông tài giỏi trong mắt đàn bà con gái ít học quê mùa lúc nào cũng đẹp lung
linh, rất đáng phục. Đánh cá cũng là một nghề phải không anh, mà lão đánh
cá giỏi nữa, phục quá đi chứ. Đám cưới em, ba ngày ba đêm, lão rước dâu
bằng thuyền đánh cá, cả vạn chài rước em đi vòng quanh đảo. Chả có đám
nào danh giá hơn. Vậy mà, em bất hạnh. Em ra nông nỗi này là do cá Mõm
Lợn. Anh không tin à? Miệng cá giống mõm lợn nên vạn chài gọi là cá
Mõm Lợn. Săn cá Mõm Lợn phiêu lưu, sợ hãi nhưng kỳ thú lắm. Khoảng
tháng ba hoặc tháng tám âm lịch là cá Mõm Lợn rúc đầu vào vụng nước cát
pha bùn tìm thức ăn. Chúng cày rũi, ăn rong biển, ốc, điệp, hải sâm trắng,
ghẹ... Dân Vạn chài tinh thông nghề chỉ cần ngửi mùi cá xông lên có thể
đoán biết được cá mòi, cá đối hay cá Mõm Lợn mà đánh bắt. Cá Mõm Lợn
đi đơn hoặc từng đàn năm sáu con; có con nặng tới năm tạ, sức quẫy quật
khởi không lưới nào chịu nổi. Thuyền nhỏ, đi đúng tầm cá ngóc lên thở nó
đội luôn mạn thuyền, lật úp như bỡn.
Lão Trần săn cá Mõm Lợn bằng lao phóng. Đầu lao là mũi sắt nhọn
khoảng ba mươi xen ti mét, có ngạnh ngược như ngạnh lưỡi câu. Phía trên
mũi sắt là tông có khuy tròn buộc một đầu dây, dây rải ra dài khoảng 50
mét, cuối đầu dây buộc vào một ống luồng to dài khoảng 60 xen ti mét gọi
là Lỗng. Đầu lao được gắn với cán lao dài khoảng 3 mét. Cá ăn ngầm dưới
mạn thuyền lâu phải nhô lên khỏi mặt nước thở. Trai ngư cầm vuốt dọc cán
lao đâm theo tư thế phóng thật mạnh vào lưng hoặc đầu cá. Cá dính mũi lao
bao giờ cũng phóng vùn vụt ngược ra phía biển. Em cầm bai chèo thuyền
cật lực nhắm cái phao Lỗng mà theo, không nhanh là mất dấu. Cá chạy hết
tầm, cũng là lúc cá mệt lại lao vào bờ, không động đậy nữa là cá chết hoặc
lả. Chồng em kêu vạn chài đến trục vớt cá lên thuyền. Công việc săn cá
