(1)Phần “Tập giải” của Bùi Nhân chú thích thiên “Bá Di liệt truyện”
sách “Sử ký” viết rằng: “Mã Dung nói: Núi Thú Dương nằm ở Bồ Phản,
phía Đông Hoàng Hà, phía Bắc Hoa Sơn, giữa khúc quanh của sông”.
Thành Bồ Phản nay thuộc huyện Vĩnh Tế, tỉnh Sơn Tây.
Đây quả nhiên là một ngọn núi tốt, đã không cao, lại không sâu, không
có rừng đại thụ, không lo hổ sói, cũng chẳng cần phải đề phòng cường đạo:
Một nơi lý tưởng để quy ẩn. Bọn họ tới chân núi xem một lượt, chỉ thấy lá
non xanh nhạt, đất đai vàng óng, mấy bông hoa li ti đỏ trắng xen kẽ nhau
đua nở trong đám cỏ dại, thật sự chỉ nhìn thôi cũng khoan khoái lắm rồi.
Lòng tràn đầy niềm vui sướng, hai ông chống gậy men theo đường núi,
từng bước từng bước đi lên, khi thấy phía trên nhô ra một phiến đá, dường
như nơi đó có hang động, bèn ngồi xuống, vừa lau mồ hôi vừa thở hổn hển.
Lúc bấy giờ vầng dương đã chìm xuống phía Tây, chim mỏi về rừng,
kêu ríu ra ríu rít, chưa bao giờ lên núi mà nghe thanh tĩnh đến nhường này,
tuy vậy họ vẫn cảm thấy có chỗ thú vị tươi mới. Trải xong tấm áo khoác da
dê và chuẩn bị đi ngủ, Thúc Tề lấy ra hai nắm cơm lớn, cùng Bá Di ăn cho
no. Đây là cơm xin dọc đường còn thừa lại, bởi lẽ “nghị định” mà hai ông
từng thảo ra, “không ăn thóc nhà Chu”, chỉ có thể bắt đầu thực hiện sau khi
vào đến núi Thú Dương, cho nên tối nay đem cơm ra ăn sạch, kể từ ngày
mai sẽ kiên quyết trung thành với chủ nghĩa, tuyệt đối không châm chước.
Sáng ra họ bị lũ quạ già đánh thức, sau đó lại ngủ tiếp, khi tỉnh dậy thì
đã tới giữa trưa. Bá Di nói lưng đau chân mỏi, kiểu gì cũng không thể đứng
lên, Thúc Tề đành đi một mình, xem thử có gì ăn được không. Ông đi được
vài giờ, nhận thấy ngọn núi này không cao, không sâu, không có hổ sói,
đạo tặc, cố nhiên là rất tốt, song cũng có khuyết điểm: Bên dưới chính là
thôn Thú Dương, không những người già và phụ nữ thường vô đốn củi, mà
lũ trẻ con cũng hay lên núi chơi đùa, mấy thứ quả dại ăn được thì một trái
cũng tìm không ra, hình như đã sớm bị bọn họ hái đi hết.
