Liêu lại tưởng tượng Liêu đi trên dốc núi xa lạ, những xóm làng,
những chòm cây cheo leo, những suối nước ngầm mà Liêu mới chỉ
thấy lúc bé, ở bể nước hòn núi non bộ. Liêu sắp được gặp người Dao
mà Liêu chưa biết bao giờ. Những tưởng tượng thường phong phú và
miên man.
*
* *
Từ trong thung lũng, cứ đỉnh núi trèo lên, độ nửa ngày đường, tới
một làng Dao. Hồi nọ, bọn Liêu đi dò đường, đã lên một lần. Đứng
trên dốc núi, trông sang huyện Ngân Sơn trên kia chỉ thấy núi xanh
dán lên núi xanh. Vòng vèo trong núi, thấp thoáng con đường Cao
Bằng như ai vắt sợi chỉ. Đoàn ô tô của Pháp chạy, giống con kiến
tha mồi cắn đuôi nhau bò dòng dài con trước con sau.
Liêu ngồi nghỉ, lặng nhìn cảnh mênh mông xanh một lúc. Mệt,
hơi thở còn đập dồn lên hai tai, nhưng Liêu không biết mệt. Từ khi
đặt chân lên bến Bình Ca vào châu Sơn Dương, Liêu thấy mình có
thể không bao giờ ra khỏi rừng núi. Chẳng những thế, mỗi ngày đi
vào giữa Việt Bắc, tưởng chỉ độc một màu chàm và muông thú rừng,
kỳ thực có cả rừng người và đường đi chằng chịt như gân lá, thì Liêu
càng cảm thấy một thế giới, một tình cảm, một hứng thú.
Liêu vào cái xóm đầu tiên. Dốc núi có mấy cái mấp đẽo vào
sườn đá, ở mỗi mấp tỏa ra một đám khói, trông kỹ thấy nhấp nhô
một nhà mái vầu đen mùn. Nhà trưởng thôn ở trên cùng.
Một ngày rét, trên núi càng buốt. Người trong nhà dạt cả vào
quanh bếp rừng rực lửa. Một bà già, một cô gái, mấy đứa trẻ ngồi
chộp những hạt ngô vùi trong tro lửa chốc lại nổ trắng bông nhảy
