dưới bụng nơi sau háng, trâu Tàu nhột chịu không đặng, chạy mà tránh cho
khỏi kẻo nó rúc nhột. Càng chạy, nó chạy theo xúc, cong lưng chạy miết
dài. Cống-Quỳnh đứng vỗ tay la : Trâu Tàu thua rồi ! Trâu An-nam ăn rồi !
Thèm đem trâu lớn đâu ; sức con nghé con, ốm tong ốm teo, mà trâu kia
còn phải thua nữa là !
Bước qua năm sau, Tàu giận thấy mình thua trí người An-nam, mới sai
sứ đem một cây gòn đẽo bào bằng gốc bằng ngọn, lại kéo sơn đôi ba nước,
mất da mất thịt cây đi hết, ở giữa có để hai chữ : Túc tử. Đem qua đố An-
nam biết là tên cây gì, lấy chữ đó, mà bàn cho ra tên. Lại đố biết đầu nào
gốc, đầu nào ngọn.
Các quan hiệp nghị mời Cống-Quỳnh tới hỏi : Sao ông tính nói cái ấy
đặng hay là không ? Cống-Quỳnh chịu, lãnh về nhà tính. Sáng ngày ra, vua
ngự, lập ban cho sứ vào chầu, Cống-Quỳnh vào quì xuống tâu : chữ túc là
lúa, chữ tử là con ; là hễ : còn lúa con ăn con no con mập, hết lúa con mòn
con gầy ; thì là cây gòn. Còn viết nói đầu nào gốc, đầu nào ngọn, thì xin
xuống mé sông tôi sẽ coi.
Vua quan cùng các sứ thảy đều xuống theo mà nghe nói. Dạy khiêng
cây xuống. Ông Quỳnh mới thả day ngang qua sông, thì nó phải day trôi
theo dòng nước ; đầu nào day trước ấy là đầu gốc.
Đến sau vua sai ông Cống-Quỳnh đi sứ bên Tàu. Nhằm khi có các anh
tấn-sĩ mới đậu. Thấy sẵn, lại nghe tiếng Cống-Quỳnh giỏi văn-chương chữ
nghĩa lắm, vua mới mời Cống-Quỳnh thử chơi ít bài ; mấy tấn-sĩ có tài làm
thơ làm phú lẹ, hễ nhảy lên ngựa cầm viết lia, nhảy xuống thì đã viết rồi.
Cống-Quỳnh cũng không sợ, chịu ra thi. Dẫn ngựa voi ra nghiêm-trang
tử-tế, phát viết, mực, giấy má xong rồi, nghe hiệu trống đánh một cái thùng,
thì ai nấy nhảy lên ngựa. Cống-Quỳnh nhảy lên lấy viết huây huây ba cái
lăng-quăng líu-quíu, rồi nhảy xuống hô. Rồi ! Người ta chưa ai rồi hết : đem
vở lại nộp.
