104
•
CHUYEÅN HOÙA SAÂN HAÄN
tự, được truyền qua những người thân thương. Chẳng hạn,
khi vợ chồng, con cái, anh em, bà con quyến thuộc, những
người cùng lý tưởng của người nào đó bị làm thương tổn y
sẽ bảo vệ, bênh vực. Đồng thời, sẵn sàng bày tỏ thái độ ghét
bỏ, căm phẫn người tạo ra rắc rối cho người thân của y. Làm
vậy là đã gieo trồng những hạt giống sân hận rất vô cớ. Vì
hai đối tượng đang có nội kết với nhau, người trung gian lẽ
ra phải hòa giải giúp họ không còn thù nhau nữa thì lại tạo
liên minh với người thân thương để đẩy người không thân
thương vào tình thế không còn lối thoát.
Trường hợp kế tiếp khá phức tạp. Khi thấy người khác
chăm lo, săn sóc, quan tâm đến người mình thương thì lòng
sân hận nổi dậy, ganh tị vì sợ người khác có thể chiếm đoạt
tình cảm người mình thương, hoặc sẽ khiến cho tình cảm của
mình và người mình thương bị mai một nên tỏ ra ghét cay
ghét đắng, căm thù người kia.
Ba trường hợp còn lại là ghét cay ghét đắng những người
mà bạn mình không thích quan tâm, chăm sóc, lo lắng, giúp
đỡ. Tâm lý con người thường buộc người khác vào thế ứng
xử liên minh với nhau. Người có tâm lý ứng xử theo dạng này
thường có thói quen đặt ra những điều kiện, “nếu anh, chị là
bạn của tôi thì phải cùng phe với tôi, tôi ghét người nào thì
anh, chị phải ghét người đó”. Hoặc mặc nhiên ám chỉ bằng
thái độ, cử chỉ, lời nói để người khác hiểu rằng, nếu quan hệ
với tôi thì bạn phải chấm dứt quan hệ với bên kia. Bằng cách
ấy, con người rơi vào trạng thái cực đoan, “Thương ai thương
cả đường đi, ghét ai ghét cả tông chi họ hàng” dù trên thực tế,
thân bằng quyến thuộc của họ là người có tư cách, tốt bụng
và không có lỗi lầm gì đối với ta.
Khi tìm giải pháp hóa giải hận thù hay cơn sân hận, trước
nhất phải nhận dạng, phải hiểu được gốc rễ sự hận thù. Thứ hai,
