170
•
CHUYEÅN HOÙA SAÂN HAÄN
hệ đến thái độ nhận định
Thái độ nhận định thứ nhất là buông xả lòng sân như sự
lựa chọn duy nhất trong tình huống không còn sự lựa chọn
nào khác, dù kháng cự cũng không mang lại bất kỳ giá trị gì.
Sự buông bỏ lòng sân trong tình huống này giống như lấy đá
đè cỏ. Thái độ nhận định thứ hai là nhìn thấy được bản lĩnh
và sự sáng suốt trong tiến trình vượt qua nghịch cảnh, tâm
hành giả vẫn luôn giữ trạng thái không bị nhiễm ô. Ví dụ,
trường hợp đất nước Tây Tạng và Trung Quốc. Một bên là
nước nhỏ, một bên là nước lớn. Một bên quân đội thưa thớt
và vũ khí thô sơ, bên kia quân đội hùng mạnh và vũ khí tối
tân. Một bên quanh năm toàn tuyết phủ, bên này có nhiều sản
lượng kinh tế. Khi Tây Tạng bị Trung Quốc thôn tính, có đấu
lại cũng không đi tới đâu vì không có lợi. Quan trọng hơn là
tinh thần từ bi, hiếu hoà và tôn trọng sự sống của đạo Phật
đã ảnh hưởng sâu rộng trong văn hoá Tây Tạng, làm dân tộc
này thích mưu cầu hoà bình bằng hòa đàm, hòa ước, thương
lượng và bất bạo động. Đức Dalai Lama, vị lãnh tụ tinh thần
quốc gia Tây Tạng đã sử dụng con đường đó. Giải pháp lý
tưởng này phù hợp với lý trí, đạo đức và không có các phản
ứng phụ về khổ đau cho cả hai dân tộc.
Đối với người quen sống bằng tâm lý cái tôi, bất khuất
trong háo thắng có thể cho con đường hòa đàm và thương
lượng của Tây Tạng là thể hiện sự bạc nhược, sợ hãi bị thất
bại. Các nhận định phê bình, chỉ trích thiển cận có thể làm
kích động, kéo theo các phản ứng bất lợi.
Người có bản lĩnh, sáng suốt sẽ bất chấp, không quan tâm
đến đánh giá tiêu cực khiêu khích của người khác. Bản chất sự
phê bình khích động không phản ánh được giá trị thật của con
đường bất bạo động. Tương tự, lời khen người khác về hành
động tốt của mình cũng không làm tăng thêm giá trị nhân quả
