thấp của nó vào lúc đương thời nên dùng làm tiền bố thí, thay vì đưa
ra đồng trinh có giá trị cao hơn. Cho nên “Bảo Đại hại ăn mày”. Ấy
thế mà trên vùng thuộc địa của người Pháp ở phía nam, vẫn có lời
truyền tụng về giá trị cao hơn thực của đồng Bảo đại. Ông vua rủi ro
cuối cùng của nhà Nguyễn, giá như biết được chuyện này chắc cũng
coi là điều an ủi trong cuộc đời luân lạc của mình. Đó không phải là
bằng chứng về chút ưu ái của “nhân dân” dành cho mình sao?
Cũng đối với dân chúng miền Nam, ông Bảo Đại có một ông tổ
linh thiêng hơn nhiều. Nguyễn Phúc Đảm có niên hiệu Minh Mạng
(1820-1840) mang một chữ đồng dạng với niềm ước mong của dân
chúng trong vùng đất ngóng đợi một đấng minh vương xuất thế, sẽ
đem lại một thời thượng ngươn thanh bình, nên bản thân ông vua cũng
được mong chờ ngày tái hiện trên vùng quê vợ của ông. Ông chẳng đã
từng hứa hẹn với cô gái đất Gia Định, chính phi Hồ Thị Hoa, là kiếp
sau sẽ cùng gặp nhau ở đây để trả xong nợ tình chưa vẹn ở kiếp này
đấy sao? Chẳng biết từ đó có cô gái nào trên đất Thủ Đức năm-canh-
thức-đủ ngóng chờ, ôm mộng làm vương phi hay không, chứ đã có
một ông Đạo xưng là Minh Mạng tái thế năm 1939 ở Mỹ Tho, chưa
kịp đi tìm người đẹp thì đã bị mã tà bắn súng rước về bót rồi. Và trước
khi có “xác” Minh Mạng như thế thì đã có biểu tượng Minh Mạng nơi
các đồng tiền. Uy linh của người được cụ thể hóa bằng vật trung gian:
hồi đầu thế kỷ XX có một nhóm người Việt ở Kampot đánh Tây,
miệng ngậm đồng Minh mạng, tin rằng nhờ đó sẽ không bị dao đâm
thủng, súng bắn chết! Còn đồng Minh mạng ở hòn Tiền thì chỉ thấy
khi đứng trên thuyền, nó sẽ biến mất khi người ta lặn xuống định vớt
lên.
Người ta đã dùng các đồng Minh mạng lớn - các loại đúc làm tiền
thưởng, đường kính khoảng 35 mm - làm tiền cho con trẻ đeo trừ bệnh
tật, tà ma, thằng anh lớn thì truyền qua thằng em trong thời kỳ dễ bị
“con sát” bắt, “Bà/Cô” kêu đi hầu hạ... Tiền Minh mạng này nằm
trong một loại tiền bùa khác không cần phải đi theo lối đường vòng
