ương suy yếu, giống như những chuyện đã xảy ra trong quá khứ
nhưng với một tập đoàn đã có ý thức riêng biệt mạnh hơn. Vua Lương
(trung ương) đã trao cho họ Lưu coi Quảng Châu kiêm thêm Tĩnh Hải
quân tiết độ sứ, cho nên khi thấy họ Khúc được trao (hay chỉ mới
xin?) chức ấy, họ Lưu liền sai người đánh giết. Cũng vì lẽ đó mà Nam
Hán tiếp đánh Ngô Quyền, người kế nghiệp kẻ từng xưng tiết độ sứ
(ngầm hiểu: của Tĩnh Hải quân), rồi buông tha, chịu cho Ngô Xương
Văn lãnh cái khu vực Nam Hán muốn giành mà vì chết mất con,
không chiếm được đó. Thế có nghĩa là trong khi tham gia giành giật,
dùng thế lực riêng tiêu diệt lẫn nhau để đòi trung ương chấp nhận
mình, những người đó, tuy hành xử tự ý, nhưng vẫn công nhận là còn
nằm trong hệ thống chung của thuộc địa. Tiết độ sứ tuy bị thiên triều
Tống hạ giá sau thời kỳ thuộc địa tách rời: chức chỉ phong cho con của
ông vua nhỏ (Đinh), gượng gạo cho kẻ đánh quân mình (Lê Hoàn),
nhưng đó lại là cái khâu quan trọng để ràng buộc cựu thuộc địa nay đã
trở thành độc lập trong thực tế.
Người ta đã tha hồ xưng vương đế mà mình không có cách nào
trừng phạt được thì phải nới tay, phong cho làm một chức gì trong
triều, còn thuộc vào hệ thống của triều đình. Thế là Đinh Bộ Lĩnh
được phong Giao Chỉ quận vương, Lê Hoàn mắc “tội” đánh thắng
quân của thiên tử, nên bị tụt xuống chỉ là quận hầu (986), rồi lại được
tha để trở lại chức Giao Chỉ quận vương (993). Danh xưng “quận”
kèm theo, chứng tỏ kẻ được phong là một quan chức nằm trong hệ
thống hành chính của đế quốc. Ông quận vương ở An Nam chỉ biến
mất khi nhà Nam Tống bị “rợ” Kim uy hiếp, muốn tìm thế nhờ cậy ở
phương Nam nên phong cho Lý Anh Tông làm An Nam quốc vương
(1164) của An Nam quốc một thời mới hơn chứ không là Giao Chỉ
quận quá xưa nữa.
Vấn đề lằng nhằng như thế lại đưa đến một kết quả pháp lý to lớn
mà các sử gia thường bỏ qua, chưa kể các sử gia dân tộc lại cho rằng
nhắc tới là làm điều ô nhục, là vô lý, không hợp với tinh thần yêu
