đặt trấn Vọng Quốc và bảy trạm Quy Đức, Bảo Ninh, Tuyên Hóa,
Thanh Bình, Vĩnh Thông, Cảm Hóa, An Dân, các trạm đều “dựng ụ
bia, để làm chỗ trọ cho người man di”. Như vậy là ranh giới tuy không
được định bằng trụ xi măng nhưng cũng là có “ụ bia” phân biệt. Có vẻ
đó cũng là những đống đá phân định ranh giới kiểu đồng trụ của Mã
Viện, nay thêm cơ sở xây cất nhỏ xác lập quyền hạn chi li hơn trước.
Trong bảy trạm có tên Tuyên Hóa mang dáng vẻ quen thuộc (mường
tượng Quy Hóa trong sử chỗ khác, hay Tuyên Quang ngày nay) nhưng
thật ra nó có thể cùng tính cách với sáu tên kia, đều mang ý nghĩa gia
ngữ, tên chúc lành, chắc là của ông thư hỏa nào muốn tỏ thông thái,
bày ra. Cái hại lâu dài là bây giờ chúng ta không biết chúng ở vị trí
nào trên đất nước ngày nay cả.
Lại cũng từ tổ chức Hán, vua Lý dùng danh xưng hành chính
“châu” để chỉ những vùng coi là của trung ương Thăng Long có quyền
vươn tới, theo từng tình hình thực tế của địa vực và sự liên kết với
người cai quản. Đã nói, vùng phía bắc và đông bắc Thăng Long giao
thiệp sít sao với Tống nên vị trí các châu thấy xuất hiện nhiều, và hầu
như chỉ thấy ở phía này mà thôi. Thủ lãnh châu Tây Nông tâu việc
Nùng Tồn Phúc “làm phản” (1039). Đất chấp chứa họ Nùng này cũng
được gọi là châu. Quảng Nguyên tăng lên địa vị “châu” có họ Dương
dâng hươu trắng (1124), lại có “tiểu thủ lãnh” Mạc Hiền trốn qua
Trung Quốc. Và cũng có chuyện Lê Bá Ngọc đánh Nùng Quỳnh và
Mạc Thất Nhân ở châu Quảng Nguyên (1125). Như thế là nội một
vùng Quảng Nguyên cũng có nhiều lãnh chúa cai trị, giành quyền
nhau, kẻ chống, người theo Lý, và rõ ràng danh xưng “châu” không có
ý nghĩa hành chính sít sao mà chỉ là tượng trưng cho phần thống thuộc
lý thuyết mà Lý giành lấy về mình thôi.
Châu Phú Lương hẳn còn gần kinh thành hơn nên được Toàn thư
ghi là “phủ”, có Dương Tự Hưng được gả công chúa (Thiệu Bình,
1127), tham gia vào việc âm mưu giết Đỗ Anh Vũ (1150) bị quật
ngược mà không hề hấn gì, chỉ bị “tội lưu ở nơi xa độc” - một cách nói
