người họ Trịnh (như trường hợp ông cố, ông cha mình, dòng dõi đầy
chất Thái!), sinh ra quận vương Tư Tề sau này. Phan Huy Chú (Lịch
triều..., Dư địa chí, tr. 50) nói về “đất Tống Sơn tuy là nơi phát đạt to
hơn cả nhưng từ trước tới nay chưa có người đỗ đại khoa”. Ông không
chịu dẫn thêm cho ta hiểu đất Lam Sơn “phát đạt to” thành dòng vua
Lê (theo ông là “Việt”) cũng không có người đỗ đại khoa, giống như
Tống Sơn của nhà Nguyễn vậy. Ta dẫn ra không phải để ngụ ý tiếp tục
chê lén như tác giả mà là để xác nhận các vùng đất sản sinh ra hai triều
đại Việt vẻ vang ngự trị hơn năm thế kỷ kia, vốn thật là của “thiểu số”,
không cần mơ đến Khổng Mạnh cũng ngồi ở bậc cao, còn dân đại
khoa mà tác giả hãnh diện thì cũng chỉ là thần tử của bọn Man/Mang
kia, các ông nghè đó từng được một ông vua “mường mán” khác
(Nguyễn Huệ) xin về dùng! Các tác giả Các dân tộc ít người... đã lôi
những người ở vùng mạn ngược Đại Việt chống Minh để ghép vào
từng tộc thiểu số ngày nay mà chừa ra thành phần của các người lãnh
đạo, cho thuộc tộc Việt - như mình! Giá đừng hợm hĩnh vô lối, đừng
mang tinh thần đại đoàn kết tân thời ra giải thích lịch sử thì người ta sẽ
thấy ra một quá khứ Đại Việt vào đầu thế kỷ XV dồi dào hơn bức
tranh “nghĩa quân” nhiều sắc mà chỉ có một màu, dù trong đó có kể
nghĩa quân Áo đỏ, chắc là đồng tộc với nhóm A La/Hồng Di ở đông
Côn Minh ngày nay, còn phía Lê Lợi thì có lúc gọi miệt thị là “Hồng y
chi tốt” - bọn Áo đỏ!
Như đã thấy, tuy trưng lãnh đất Giao Châu của Hán Đường để lại
nhưng Lý Trần đã không quản trị hết toàn vùng. Sự xâm lăng của quân
Minh đã làm đảo lộn khắp Đại Việt đến mức độ gay gắt nhất. Quan
điểm độc tôn vẻ phương diện chủng tộc, đậm nét với việc trục xuất
Mông Cổ, lại thêm mức độ chuyên chính quen thuộc bắt đầu từ ông
vua Minh khởi nghiệp có thuyết Tống Nho nghiêm khắc phụ họa,
khiến chính sách họ áp dụng ở Đại Việt, phần lãnh địa có sản vật nhiệt
đới độc nhất của đế quốc, cho người dân thuộc trị thấy chỉ có mỗi một
con đường là phản kháng. Liên hệ với Thăng Long của Trần, có những
