Tầm mức quan trọng của trận chiến 1479 này, tỏ rõ với các tờ
chiếu ra quân cũng đủ dài dòng, lớn lối như khi kể tội Chiêm. Có lẽ
ban đầu Thánh Tông đã phân vân về việc chọn đích là Bồn Man hay
Lão Qua. Hạ chiếu đánh Lão Qua tháng 9âl. 1478, không có chi tiết.
Thế rồi lại định đánh Bồn Man, khu vực yếu trước (tháng 6âl. 1479).
Lúc này thì đạo lý thánh hiền đã thâm nhập triều chính Đông Đô nên
“chính nghĩa” chinh phạt đã cho là thuộc phía Lê: “(Cầm Công) hủy
hoại tóc da chỉ vì đắm mê cửa Phật...” Chủ Bồn Man lại còn mắc thêm
nhiều tội: “Bầy gian ác Lệ Khai thì dung túng chở che, người thổ tù
Hàn Triệu lại giam giữ không thả. Thích tên bán nước Đức Lân mà kết
làm phụ tử, ghét người tích trữ Lang Tủng thì giết cả vợ con...” Vậy là
Cầm Công không những tính chuyện khuếch trương thế lực quanh
vùng mà còn nuôi dưỡng những kẻ chống đối bên trong của Lê chạy
trốn ra ngoài (“phường thích khách vô loài” nào đó và “tên bán nước”
Đức Lân), chắc đúng vào sự kiện rối loạn nội bộ lớn mà Lê phân trần
với Minh năm 1480: vì có 13 người ở Đông Đô chạy trốn sang biên
giới, nên sai đầu mục sang đòi lại. Và tội nặng nhất là chống đối đại
diện triều đình (Chế sứ Nguyễn Tử Nghi “vài mươi bọn”), giết hơn hai
chục người (quân Vương Văn Đán).
Tuy nhiên ngay tháng sau lại có lệnh chuẩn bị đánh Lão Qua. Tội
được kể ra, nhắc mâu thuẫn từ thời tổ tông: Đánh úp ngay lúc Lê còn
phải chống Minh, giúp nhóm thổ tù tây bắc Việt chống đối triều đình
(1441 “giúp kẻ gian dấy binh đánh chiếm”, 1448 “Tư không” Đèo
Mạnh Vượng, con Đèo Cát Hãn, bị giết). Đương thời thì “cướp châu
Lang Chánh... quấy phủ An Tây... ăn lấn như tằm” vùng Sầm Thượng,
Sầm Hạ, nghĩa là đe dọa, lấn cướp phía tây Thanh Hóa, Sơn La, Lai
Châu ngày nay. Lão Qua lại là lực lượng đứng sau lưng Bồn Man
chống đối, vốn có các thành phần nội địa và nội bộ Lê khá nguy hiểm
như đã nói. Thánh Tông không chịu vua Lào gọi ông mình là anh, gọi
cha mình là cháu, chắc là từ lời ghi trong văn thư trao đổi nào đó -
