Nội quan thực thụ cũng không phải toàn là người bị/được thiến.
Có những người nhờ có sự bất toàn của cơ quan sinh dục mà được
tuyển vào cung. Tả quân Lê Văn Duyệt lúc chưa cầm quân là một.
Chúng tôi không rõ bản chữ Hán là gì mà người dịch Đại Nam liệt
truyện (q. 22) chuyển chữ theo kiểu e dè, là ông “sinh ra không dái
(cu)”, còn lời loan truyền trong dân chúng thì phân biệt rõ hai phần
của cơ quan sinh dục, nên cho rằng ông chỉ thiếu phần chính, bị thu
nhỏ, tất nhiên là kéo theo phần phụ, dùng lối nói kín đáo là có “ẩn
cung”. Chứng nhân ngoại quốc đương thời, John Crawford (1822) đã
nghe được “tiếng nói hơi nhỏ và dịu như một phụ nữ”, và chúng ta thì
nhìn bức tranh ở Lăng Ông Gia Định cũng thấy dáng mặt mai mái mà
đoán hùa theo điều đã hiểu.
Vua chúa dùng người có khuyết tật vào cung khỏi cần phải thiến
thì cũng tiện, nhưng khi có kẻ moi móc ra thì lại giật mình. Triều Càn
Long (1736-1796), tể tướng xung đột với hoạn quan, liền tâu với
hoàng đế: “Các hoạn quan tuy bị cắt nhưng lâu ngày có thể mọc ra lại.
Thần nghe chuyện đó từng xảy ra trong triều Minh, và đã phát sinh
những chuyện xấu xa trong cung cấm, nên để đề phòng tái phát, xin
đem các hoạn quan ra kiểm tra để cắt lại”. Hoàng đế tuy thường nghe
lời cận thần hơn quan triều nhưng trong trường hợp này thì phải chọn
lựa “entre le meilleur et le pire”, giữa “vợ” và đầy tớ, nên cho lệnh thi
hành ngay. Kết quả ông tể tướng tha hồ “cắt”, và có hoạn quan đã chết
vì vụ kiểm tra này. R. Tannahill, dẫn theo người khác, kể như trên và
ngờ rằng không có chuyện “mọc lại” mà chỉ có chuyện về những
mảnh đầu thừa đuôi thẹo của các thợ hoạn chủ tâm làm lấy năng suất,
không kỹ nên còn sót mà thôi. Nhưng chúng tôi nhớ đã đọc trong một
quyển truyện Tàu mỏng thì đó là chuyện cắt các ông có ẩn cung được
chọn vào hầu từ lúc nhỏ, nghĩa là chuyện mọc lại (lớn theo tuổi) là
điều tự nhiên, và trong truyện có chi tiết đè ông trưởng thái giám ra,
cắt bằng dao tre!
