Cụ thể mà nói thì câu chuyện chỉ có vài chi tiết: trong suốt sáu tháng, một
thường dân Ý làm công nhân đã hằng ngày mang cho tôi một mẩu bánh và ít
xúp thừa lấy từ khẩu phần của anh ấy, cho tôi một cái áo đã vá víu nhiều,
viết giúp tôi một cái bưu thiếp gửi về Ý và còn nhận thư trả lời giúp tôi.
Anh không đòi cũng không chịu nhận bất cứ sự trả công nào cho tất cả
những điều ấy, vì anh là một người tốt bụng và giản dị, anh không nghĩ rằng
làm điều tốt là phải được trả ơn.
Tất cả những điều ấy không phải là ít. Và trường hợp của tôi không phải là
duy nhất. Như tôi đã kể chúng tôi có nhiều mối quan hệ đa dạng với các
thường dân, và nhờ vào đó để sống sót: nhưng đó là những mối quan hệ
thuộc dạng khác. Các bạn tù của tôi trao đổi về chúng với cái giọng bí ẩn và
đầy những ám chỉ mà người ta vẫn thường dùng để nói về quan hệ trai gái
của mình: tức là như khi anh nói về những chuyến phưu lưu đáng tự hào và
đáng để ghen tị, nhưng đồng thời ngay cả những kẻ ngoại đạo nhất cũng
hiểu đó là những điều mà một người đúng đắn và trung thực sẽ không làm
và vì thế cũng không lợi lộc gì tỏ ra thích thú quá chuyện ấy. Thế là các
Haftling kể về những "người bảo trợ" và "bạn bè" thường dân với một sự
phô trương kín đáo, không nêu tên để không tạo cho họ và nhất là không tạo
cho mình những đối thủ không mong muốn. Những kẻ thành công nhất,
những bậc thầy quyến rũ như Henri thì thậm chí không kể một tí nào, bọn họ
lan truyền những thành quả của mình dưới một bức màn bí ẩn khả nghi, chỉ
hở ra vài lời bóng gió hay ám chỉ được tính toán đủ khơi gợi cho người nghe
cái danh tiếng không rõ ràng và bất an về ơn huệ họ có được từ những người
quyền lực và hào phóng vô biên. Điều ấy nhằm vào một mục đích duy nhất:
tiếng tăm về sự may mắn của mình. Thứ mà như chúng tôi đã nói sẽ cực kỳ
có ích với người biết cách loan nó ra.
Tiếng tăm của kẻ quyến rũ, kẻ "xoay xở" tạo nên cùng một lúc sự ghen tị,
khinh bỉ, coi thường và ngưỡng mộ. Ai để bị bắt quả tang đang ăn thứ “xoay
xở được" sẽ bị coi là một lỗi nặng: ngoài chuyện ngu ngốc anh ta sẽ còn bị
coi là cực kỳ không khiêm tốn và tế nhị. Và sẽ ngu ngốc láo xược không
