Sự thiếu thốn, những cú đánh đập, cái lạnh, cái khát là những thứ đã giúp
chúng tôi không chìm xuống nỗi tuyệt vọng thăm thẳm trong suốt chuyến đi
và cả sau đây nữa. Đó không phải quyết tâm sống, không phải sự cam chịu
có ý thức, những điều mà chỉ một số ít người có khả năng có được, còn
chúng tôi chỉ là một nhóm người bình thường.Cửa bị đóng lại ngay lập tức,
nhưng tàu mäi đến đêm mới khởi hành. Nghe đích đến mà chúng tôi thấy
nhẹ cả người. Auschwitz: một cái tên lúc ấy chưa có ý nghĩa gì với chúng tôi
nhưng ít nhất cũng là một nơi nào đó trên trái đất này.
Tàu chạy chậm chạp, với những chặng dừng dài mệt mỏi. Qua khe hở chúng
tôi thấy những vách đá của thung lũng Adige và những cái tên thành phố Ý
cuối cùng dần trồi qua mất. Chúng tôi vượt qua Brenner
hai, tất cả đều đứng dậy nhưng không ai nói lời nào. Trái tim tôi khắc khoải
nghĩ đến chặng về, tôi tàn nhẫn dựng lên cho mình niềm vui phi thường của
chuyến đi đó với những cánh cửa mở toang, không ai còn muốn trốn nữa, rồi
những cái tên Ý đầu tiên... Tôi nhìn quanh và tự hỏi mình bao nhiêu, bao
nhiêu trong số cát bụi con người ở đây sẽ bị số mệnh dập vùi.
Trong số bốn mươi lăm người trong toa tàu hôm ấy, chỉ có bốn người được
nhìn thấy lại nhà mình, và đó đã là toa tàu may mắn nhất.
Chúng tôi phải chịu khát và lạnh: lần nào dừng chúng tôi cũng gào lên xin
nước, hay ít ra cũng là một nắm tuyết, nhưng chẳng mấy ai chịu nghe; bọn
lính áp giải không cho ai lại gần đoàn tàu. Hai bà mẹ trẻ đang nuôi con bú
rên rỉ cả ngày lẫn đêm cầu xin nước. Tình trạng căng thẳng của chúng tôi
khiến đói, mệt và mất ngủ thành ra ít giày vò hơn. Nhưng ban đêm thì thật là
những cơn ác mộng dài bất tận.
Chỉ ít người biết cách đối mặt với cái chết một cách tự trọng, và thường là
những người mà ta không ngờ tới. Ít người chịu ngậm miệng và tôn trọng sự
im lặng của người khác. Giấc ngủ bất an của chúng tôi thường xuyên bị cắt
ngang bởi những tiếng cãi cọ ồn ào vô ích, những lời nguyền rủa, những cú
đấm đá mù quáng chống lại một đụng chạm lấn sang vốn không tránh khỏi
