Tôi không biết nhiều về khu Harlem. Vào những năm 1990, trong lần
đầu tiên tôi lưu lại New York, khu này quá xập xệ và nguy hiểm với bất cứ
ai muốn nghỉ ở đây. Giống như tất cả các khách du lịch khác, tôi đã đặt
chân đến đây chỉ để thử cảm giác sợ hãi, tham dự một buổi lễ Phúc âm và
chụp ảnh những ngọn đèn nê ông ở Nhà hát Apollo, nhưng chỉ có thế.
Tôi đi vài bước trên vỉa hè, tò mò muốn biết xem khu này đã biến
chuyển như thế nào. Trên máy bay, tôi đã đọc một bài báo giải thích rằng
những nhà môi giới bất động sản vừa long trọng đặt lại tên cho khu này là
“SOHA” (nghĩa là SOuth HArlem
với hy vọng rằng cái tên viết tắt ấy
sẽ mang lại cho nó một vẻ mới mẻ và hiện đại. Trên thực tế, nơi này chẳng
còn vẻ gì của cái chốn nguy hiểm ngày xưa, và gần như đã tương xứng với
những gì được miêu tả trong các cuốn cẩm nang du lịch.
Trên phố 125 - con phố này còn có tên là Đại lộ Martin Luther King
tôi gặp lại tất cả những gì tôi yêu ở Manhattan. Bầu không khí như có tích
điện, khúc ca của còi xe, một cơn lốc của màu sắc, mùi vị, giọng nói.
Những chiếc xe đẩy bằng kim loại của đám người bán dạo bánh quy xoắn
và hot-dog, những cọc tiêu xây dựng khổng lồ, sọc cam và trắng, từ đó bốc
lên nhiều cuộn khói trắng, tiếng rao liên tục không ngớt của những người
bán hàng lậu đang cố tiêu thụ mấy đồ trang sức rẻ tiền dưới những chiếc dù
hỏng. Tóm lại là cảm giác có một không hai và khiến ta ngây ngất của một
mớ bòng bong khổng lồ rất có trật tự.
Ngay khi ta rời trục đường lớn này, khu phố trở nên yên bình hơn
nhiều. Tôi phải mất vài phút để định vị được chỗ mình đang đứng và tìm ra
phố Bilberry trứ danh: một con phố nhỏ độc đáo, kẹp giữa phố 131 và 132,
vuông góc với Đại lộ Malcolm X.
Vào cuối chiều hè như hôm nay, một thứ ánh sáng đẹp đẽ tỏa rạng trên
vỉa hè, lấp lánh trên các ô cửa sổ, run rẩy giữa đám lá dẻ. Từ hai bên đường
phố mọc lên những ngôi nhà bằng gạch đỏ có cổng gỗ được chạm khắc và
sơn màu, những hành lang có lan can sắt rèn bao quanh và cầu thang chạy
xuống mấy khu vườn nhỏ. Đây cũng là nét nhiệm mầu của New York, lúc
nào cũng khiến ta tự nhủ “Mình chẳng hề có cảm giác đang ở New York”.
