bông hoa nhài, nó đã thay bằng chiếc đĩa sắt chất cao tàn thuốc lá, vỏ hạt
dưa. Đó là thói quen khi tôi thức đêm viết truyện, cũng như ngày xưa cái
thói quen tối nào muốn học, mẹ tôi phải cung cho khoai nướng, ngô rang.
Tôi nhớ mẹ tôi cứ ngồi chọn từng hạt ngon đưa tận miệng tôi. Tôi lại
nhớ, một đêm gần đây, một cô gái Huế nằm trên một chiếc bồng ở sông
Hương, cắn từng hạt dưa đưa vào tận miệng tôi giữa lúc tôi lơ mơ say thuốc
phiện.
Biết đến bao giờ quên đi!
Nắng đầy cả sân, vườn. Ấy là lúc mẹ tôi yêu nắng và tiếc nắng, nếu bỏ
phí không phơi dưa, củ cải, phơi quần áo hay gội tóc. Nhất là gội tóc. Cách
ba ngày bà lại phải gội một lần, sự sạch sẽ ấy đã bị đàn bà hàng xóm cho là
dởm. Bởi người ta thấy mẹ tôi gội được mớ tóc thật là vất vả. Làn tóc dầy
và dài chấm gót, thả đầy một chậu thau đồng lớn; lúc chải bà phải đứng lên
giường, thả tóc xuống mới không bị vướng.
Ít ra cũng dùng năm sáu quả chanh, và bao giờ mẹ tôi cũng gội bằng thứ
nước trầm. Thì ra cái thói vương giả, đài các của mẹ tôi, đến ngày sa cơ mà
cũng vẫn còn.
Tôi chỉ săn đón lúc bà chải tóc để lượm những sợi bị đứt. Ngày ngày, tôi
ham lượm tóc như con gà ham lượm thóc rớt trên thửa ruộng vừa mới gặt
xong. Tóc mẹ tôi rụng nhiều, lòng tôi mừng lắm!
Những buổi trưa, tôi đem sách ra ngồi ở ngoài thềm. Đó chính là lúc tôi
dỏng cả hai tai để ngóng cái tiếng dép lẹp kẹp đi qua ngõ, tiếng rao lanh
lảnh của mụ đồng nát: “Ai tóc rối đổi kẹo ra?” Cái tiếng ấy mà cất lên thì
dù đang học, đang ăn cơm, tôi cũng chạy đến các lỗ vách, các khe phên, kẽ
liếp moi móc ra những mớ tóc tôi nhặt được của mẹ tôi. Đem tóc ấy ra đổi
lấy que kẹo mạch nha hồng hồng dẻo quánh, ăn ngon lịm người, đến nỗi tôi
thành nghiện, hôm nào mưa gió hàng kẹo không tới thì tôi thèm rỏ rãi. Một
dạo, mẹ tôi ốm, tóc rụng rất nhiều tôi tha hồ nhặt, tha hồ ăn kẹo. Khi khỏi
ốm, mớ tóc dầy, dài và óng chuốt của mẹ tôi đã mỏng đi, ngắn đi và khô
xác. Nhưng cũng từ đấy, tóc mẹ tôi không rụng nữa. Tôi phải đi nhặt của
những người đàn bà, con gái trong làng. Rình để nhặt, khốn nạn như con
