đoạn roi mây, mỗi khi đến ngã tư đường, lại vụt vào đầu la mấy cái ra hiệu
cho nó rẽ. Nhưng cái xe phun nước ấy chưa thấm gì với cái xe chở gỗ cây.
Chúng ta hãy nhớ lại để hình dung một đôi càng xe to dài như hai cây tre
bương đầu nhọn hoắt lừ đừ đưa về phía trước dữ dội như cặp ngà voi để
dẹp đường. Dưới lòng xe hai ba cây gỗ lớn được buộc ghì vào thân xe bởi
những sợi xích sắt to, mà đầu xích thừa buông thõng xiết xoang xoảng
xuống mặt đường đá dăm lởm chởm, ăn nhịp với tiếng nghiến rào rạo của
đôi vành bánh xe vĩ đại, đường kính chừng hai thước rưỡi. Xe gỗ đi nghênh
ngang trên đường phố hẹp nồng mùi cống rãnh và bụi cát, nếu gặp phải xe
tưới nước khổng lồ kia hay chạm mũi vào chiếc xe ô tô lọc cọc từ xa tới thì
thật là không biết tránh thế nào.
Chiều Hà Nội xưa còn có tiếng chuông gõ nhịp nhàng ở những cỗ xe bán
dầu tây. Cỗ xe nho nhỏ, đôi bánh xinh xinh với cái thùng sắt sơn vàng hình
thùng rượu, có rôbinê tháo dầu xuống cái thùng con treo lủng lẳng mà
khách hàng đã hứng sẵn chai và phễu.
Ngày ấy tôi trọ học ở nhà cô tôi. Cái thằng nhỏ tóc gọng màn gài hai bên
tai, suốt ngày ra máy nước đầu phố chen thùng trổ tài ba của đệ tử Tư -
Dậu, Hàn - Bái, và để chim các chị vú chị sen - cứ cách vài ba ngày nó lại
bắt tôi vác chai ra đầu phố đón mua dầu. Phải nhận làm việc đó bởi vì tôi
sợ nó. Nó luôn luôn tự khoe giỏi võ, nó hứa truyền cho tôi vài miếng để
chơi nhau với những thằng bạn gà tồ vẫn quen bắt nạt tôi ở nhà trường và
tôi cũng thích làm việc đó, bởi vì tôi thích ngửi mùi dầu tây.
Hà Nội xưa lại có những chiếc xe ngựa của hãng bánh mì Thano chạy
lóc cóc khắp ngả đường chật chội. Những chiếc xe bọc kẽm cao lênh khênh
sơn vàng chóe, chỉ có việc giao bánh tháng cho các nhà phong lưu, khá giả.
Thời ấy mà ăn chơi đến thế là sang lắm. Mỗi sáng rất đúng giờ, anh xà ích
áo cánh, quần chúc bâu trắng nõn gò cương hãm ngựa cạnh vỉa hè, thổi một
tiếng còi, bọc bánh bằng mảnh giấy bóng trao cho kẻ gia nhân của khách
hàng. Anh nhỏ, chị sen nhận bánh và nhận sổ đem vào cho chủ kí rồi lại
mang sổ ra trả anh xà ích. Anh xà ích giật cương con ngựa gày gò có hai
miếng da che nửa mắt lại gõ móng lọc cọc trên đường đá mấp mô.
