CÔ GÁI THÀNH ROME - Trang 424

một tâm hồn trong sáng và lý giải sự sáng trong của những cuộc đời sa đọa
một cách chân thực đến kinh ngạc. Chất liệu trong cuốn tiểu thuyết này đều
không có chỗ nào là cường điệu hay cố ý. Mọi sự đều diễn ra tự nhiên, hợp
lý và rất đời thường. Ấy thế mà một cô gái trong trắng, thùy mị như
Adriana bị đẩy vào trụy lạc. Ngay chính nhân vật cũng bàng hoàng trước sự
sa đọa khủng khiếp của đời mình khi mọi sự lại vẫn cứ như không có gì xảy
ra: cô vẫn ăn, vẫn ngủ, vẫn xinh tươi, nắng vẫn chiếu trên vỉa hè. Có lúc cô
phải kêu lên: "Mình là một con đĩ", để thấy cái tác động của những đổi thay
đó đến lòng mình. Tài năng của Moravia là dựng lại được cái vẻ đời thường
đó của tội ác. Ông cảnh tỉnh xã hội và cảnh tỉnh mỗi con người: trong đời
thường cái ranh giới xấu tốt, thiện ác có khi chỉ là một sợi tóc, mong manh
đến nỗi ngỡ như không có và chúng ta cũng như toàn xã hội đi qua nó lúc
nào không biết.
Mãi dâm là một vết đê nhục trong đời sống nhân loại. Khi con người bị đẩy
xuống hàng công cụ sẽ xuất hiện một thế giới phi nhân tính, mọi quan hệ
tình cảm đều bị biến dạng. Người ta kinh ngạc tự hỏi: vậy những cô gái
trong nghề đó vui buồn ra sao? Vì sao họ trở thành như vậy? Gần như có
một bức màn bí ẩn bao phủ cái "nghề nghiệp" kỳ quặc ấy. Chẳng thế mà
anh sinh viên Giacomo trong buổi trò chuyện đầu tiên với Adriana đã bất
đồ bẻ ngoéo một ngón tay cô, để xem cô có biết đau như người thường
không?
A. Moravia không làm điều tra xã hội học (như Vũ Trọng Phụng ở ta trong
cuốn Làm Đĩ), ông chỉ nghiên cứu tâm lý. Ở một bối cảnh tha hóa nhân
tính như thế, những gì còn lại ở tính người? Chất người tốt đẹp còn hiện
diện ở những đâu? Đọc A. Moravia, nên đọc vào từng nhân vật.
Bà mẹ Adriana là người đầu tiên đẩy Adriana vào trụy lạc, nhưng bà không
tự biết hay nói đúng hơn là bà không nghĩ, không muốn nghĩ, không dám
nghĩ tới các hậu quả của nó. Bà chỉ muốn thoát ra khỏi cảnh khốn cùng. Bà
thương con gái, bà không muốn con bà phải lặp lại cuộc đời khốn khổ như
bả. Muốn thế chỉ còn cách coi sắc đẹp trời phú của Adriana như một thứ tài
sản, một cái vốn để sinh lợi. Từ thực tiễn đến thực dụng, bà mẹ đã ấp ủ cái
ý định mà chính bà cũng không dám nhìn thẳng vào nó, sử dụng thân xác