thấp bé hơn hắn, có nước da đen khác với nước da rám nắng, mặc dù hắn
chưa từng nghe thấy ngôn ngữ của họ và họ cũng chẳng hiểu tiếng mẹ đẻ
của hắn, những người hắn chưa từng nhìn thấy ở Parchman hay ở bất cứ
nơi nào khác và không tin rằng họ đang đi tới hoặc đi ngang qua vùng đó.
Nhưng với kiểu hành xử của người nhà quê và với tính cách của mình, hắn
không hỏi, bởi mở miệng hỏi thông tin trong trường hợp đó đối với hắn
nghĩa là xin người ta ban ơn cho mình (mà thường thì ai lại đi xin những
người lạ ban ơn cho mình chứ); nếu họ tự nguyện ban ơn cho anh thì anh
nhận và bày tỏ lòng biết hơn thôi, chứ không xin. Vậy nên hắn chỉ ngồi
nhìn và đợi như trước, làm hoặc cố gắng làm những gì tốt nhất trong khả
năng của mình.
Vậy là hắn đợi, và vào giữa trưa con tàu phát ra những tiếng phì phì,
đi vào một hẻm núi, và khi nó đi qua hẻm núi đó, người tù biết rằng đó là
Sông. Bây giờ thì hắn có thể tin đó là Sông - con sông lớn, nước màu vàng,
nằm im lìm giữa trưa vắng (“Bởi vì nó quá lớn”, hắn kể lại bằng giọng
nghiêm túc. “Không có trận lụt nào trên thế giới đủ lớn để có thể làm gì con
sông ấy ngoài việc đưa nó lên một vị trí cao hơn để nó có thể nhìn về phía
sau và thấy một con bọ chét đang ở chỗ nào cũng như biết chính xác chỗ để
gãi. Đó là các nhánh sông nhỏ, những con lạch hôm nay chảy ngược, ngày
mai chảy xuôi và dồn về phía người đi trên sông cơ man nào là những con
la chết, những chuồng gà.”), và con tàu di chuyển về phía dòng sông ấy
(giống một con kiến bò trên cái đĩa, người tù nghĩ khi ngồi bên cạnh người
đàn bà trên chiếc thuyền đã được úp xuống trong lúc đứa trẻ bú mẹ dường
như cũng phóng tầm mắt nhìn ra sông nơi cách đó chừng một dặm có hai
dải đê giống hai sợi chỉ song song không bị đứt gãy, không có mối nối nổi
trên mặt nước); lúc đó hoàng hôn sắp buông xuống và hắn bắt đầu nghe
cũng như nhận thấy giọng nói của ông bác sĩ cùng người đàn ông đầu tiên
nói chuyện với hắn bằng loa phóng thanh cũng đang nói oang oang qua loa
phóng thanh trong buồng lái.
“Dừng lại ư? Dừng lại sao? Các anh tưởng tôi đang lái ô tô trên đường
phố hả?”
