Tôi tin chắc rằng bà lão trong truyện ngắn Một bữa no của Nam Cao
dù ăn no nhưng đâu cảm nhận được cái ngon: “Bụng bà tưng tức. Bà nới
thắt lưng ra một chút cho dễ thở. Bà tựa lưng vào vách để thở cho thỏa
thích. Mồ hôi bà toát ra đầm đìa. Bà nhọc lắm. Ruột gan bà xộn xạo. Bà
muốn lăn kềnh ra nghỉ, nhưng sợ người ta cười, cố gượng. Ôi chao! Già
yếu thì khổ thật. Đói cũng khổ mà no cũng khổ. Chưa ăn thì người rời rã.
Ăn rồi thì có phần còn nhọc hơn chưa ăn. Ôi chao!”. Lúc ấy, không phải là
ăn, chỉ là động tác cố nhồi nhét thực phẩm cho chật, cho đầy bao tử.
Muốn biết ăn thì phải tập. Tập ăn là thế nào? Đơn giản thôi, là lúc ấy
tự ý thức mình đang ăn. Tự nguyện ăn chứ không phải cố gắng. Ăn thư
thái. Ăn hào hứng. Nhai thật kỹ. Không vội vàng. Không hấp tấp. Không
nghĩ gì ngoài ăn. Ăn với sự huy động của thị giác, thính giác, vị giác, khứu
giác và xúc giác. Mà ăn chỉ vừa đủ no. Không nhất thiết phải thật no đến độ
không thở nổi. Ăn cũng tựa như đang tập thiền, thiền sư Thích Nhất Hạnh
đã từng nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm viết thành
thơ: “Lúc đó mỗi hạt cơm trong miệng con thật ngọt bùi, thơm thảo/ Con
không cần ăn đến sơn hào hải vị/ Để biết đến vị ngon có thể có trong đời/
Chỉ cần trong một sát-na con biết lắng mình vào cuộc sống/ Một hạt cơm là
cả cuộc đời”.
Lòng yêu thương cuộc đời cũng chính từ những bữa cơm thân thiện.
Không chỉ là ăn cho ngon, cho no mà còn là sự cảm nhận và biết ơn cuộc
đời đã cho ta giây phút ấy. Lòng yêu thương dành cho cuộc đời, dành cho
tha nhân chan chứa trong mỗi miếng ăn sẽ khiến ta càng cảm nhận được vị
ngon của miếng ngon đó. Đôi khi, có những điều đơn giản nhưng rồi, công
việc bận rộn, sự tính toán mỗi ngày lại cuốn ta đi trong những vòng xoáy
khác nhau. Đến lúc giật mình, có lúc ta tự hỏi, lâu nay ta có ăn không hay
chỉ là những động tác “đến hẹn lại lên” nhồi nhét bao tử cho qua bữa?
