* Người ta thường bảo ông là người được thiên phú, và một thần đồng…
– Tôi chả thích điều đó lắm. Nhưng rốt cục thế vẫn hơn là không có gì. Tôi
bắt đầu viết từ khi còn rất trẻ. Tôi làm việc rất nghiêm túc và cần mẫn. Tôi
đã học nhiều. Tôi không đến nỗi khờ khạo như các chàng trai người Mỹ
vào trạc tuổi tôi.
* Hawthorne và Melville, người mà ông tỏ lòng kính trọng trong cuốn
“Giao lưu văn học”, vốn bị ám ảnh bởi cái trong trắng và điều tội lỗi. Ông
có nghĩ rằng ông gần gũi họ chăng?
– Đúng vô cùng. Đặc biệt là Hawthorne. Tôi còn là một dân miền New
England. Dân miền này có một cảm nhận thực tế chân xác. Họ thích miêu
tả sự vật. Nhưng mà rồi chẳng phải người này hay người nọ là những người
theo đạo thiên chúa chính thống. Bị ám ảnh ư? Có nhà văn nào mà không
bị một cái gì đó ám ảnh.
* Định nghĩa của ông về sự vinh quang trong văn học?
– Có thể vươn tới những độc giả xa xôi ở bên kia những đại dương.
Ông là ai? Nhã nhặn hay kiêu sa? Cay cú hay đôn hậu? Nhiệt tình hay chán
chường? Người ta nói rằng những người dân vùng Massachusett đều ít
nhiều có dáng dấp như thế. Cao, thanh tú, lịch thiệp, con người vốn được
tiếng là “nhà viết tiểu thuyết thành công” của nước Mỹ có một sự quyến rũ
đối với những ai tiếp xúc với ông.
* Ông có tin vào Chúa trời không?
– Có đấy, tôi cố tin hơn là mình có thể. Thực ra tôi là một tín đồ hạng trung
bình.
* Tuy nhiên, những tác phẩm của ông lại không hướng tới chu nghĩa lạc
quan?
