Ông cảm nhận sâu sắc về cuộc sống dưới thời Nga hoàng và dùng ngòi bút
của mình chống lại nó, nhưng ông còn mang những niềm hy vọng lớn đối
với tương lai của nước Nga. Không gì có thể xác nhận điều đó hơn là kết
luận của nhân vật Olga trong vở Ba chị em: “Thời gian sẽ trôi qua và chúng
ta sẽ vĩnh viễn mất đi…, nhưng những sự chịu đựng của chúng ta sẽ trở
thành niềm vui cho lớp người đến sau… Và họ sẽ nhớ tới những người
đang sống và sẽ phù hộ cho chúng ta”. Tuy không phải là người mácxít
nhưng ông đã nhìn thấy tấn bi kịch của nước Nga Sa hoàng và như một nhà
tiên tri, ông đã thấy trước sự đổi thay.
Khán giả Moskva không coi Ba chị em (trong những ngày này còn được
trình diễn tại Nhà hát nghệ thuật Moskva) là một bi kịch. Trong lời nói của
Olga, họ thấy niềm hân hoan hơn là nỗi thất vọng chua cay theo nhiều
nghĩa khác nhau những lời tiên tri của Chekhov đã trở thành hiện thực.
Chekhov đã từng nói với nhà văn Gorki: “Ôi nước Nga, một đất nước thật
phi lý và vụng dại làm sao!”. Ông than tiếc về sự thiếu vắng của lòng chính
trực trong cuộc sống hàng ngày và nói với những người bạn của mình: “Ở
nước Nga, những người chính trực cũng giống như cái chổi quét ống khói
dùng để dọa trẻ con”. Chính là điều này và cái bi kịch trong những điều nhỏ
nhặt đã thôi thúc ông viết về những bệnh hoạn của các gia đình yên ấm,
đáng kính và về sự tẻ nhạt, tầm thường của cuộc sống tỉnh lẻ, nói tóm lại về
cái bi kịch của những cuộc đời dung tục.
Có lần ông đã viết: “Không có gì ảm đạm và phàm tục hơn cuộc đấu tranh
tầm thường để tồn tại, nó tàn phá niềm vui sống và gây nên sự thờ ơ”.
Không ai có thể hiểu biết về sự lãnh đạm và cuộc đấu tranh tầm thường đó
nhiều hơn Chekhov, một người đã lớn lên trong sự nghèo khổ với một
người cha quá nghiêm khắc thường đánh đập con. Năm 16 tuổi, Chekhov
đã quen với cảnh nghèo túng và hiểu rõ là ông phải tự kiếm sống.
Ông và người bạn còn nghèo khổ hơn Issac Srouley cùng đi dạy học và
được trả ba rúp một tháng. Mọi việc rất tồi tệ nhưng Chekhov không bao
