Vào một chiều xuân đi cùng với bà mẹ, cậu bị kẹt trong một cuộc biểu tình
bị đàn áp dữ dội lúc nổ ra cuộc đảo chính của Louis Napoléon (Napoléon
đệ tam). Cảnh sát cưỡi ngựa tấn công đám đông. Gạch đá bay tới tấp. Máu
đổ. Lên 7 tuổi cậu đã chứng kiến sự kinh hoàng của đám đông.
Thế rồi nổ ra vụ khủng hoảng Rimbaud. Người chồng của Mathilde lại trở
thành người tình của Arthur (Rimbaud) mà người ta từng mệnh danh là
“Tình trai”, một chuyện ô uế về đời sống gia đình. Ở Paris, London,
Bruxelles họ tự quảng cáo, nhậu nhẹt, hút xách, ca hát, những tiếng gào la
nối nhau từng tràng. Cuộc chung sống với “nàng Rimbe”, kẻ bị ma ám xuất
hiện từ Charleville, chẳng hề là một chức danh nhàn nhã và “chàng trai
tuyệt vời” trong bàn tay tên đồ tể đã nhanh chóng gầy mòn đi. Đến một
chiều kia trong cơn say, đầu óc cháy bỏng, Paul đã nã súng lục vào Arthur
và bị tống giam hai năm…
Sống, trước hết là tự hủy
Dưới tấm mặt nạ của vị thần điền dã, cơ thể của Verlaine cứ rạn nứt ra. Từ
nhí nhảnh, tinh quái, cảm quan thơ trở thành sự thẫn thờ buồn bã. Tiếp đó,
hầu như không có dự báo, một khúc ca ảm đạm, được chạm khắc công phu,
quý phái và đa cảm, đã tế nhị nắm lấy sợi dây của cây đàn luýt. Ở ông có
sự giao hòa giữa nữ tính và sự hùng mạnh, sự đối lập giữa lý tính và bản
năng để tạo ra một thứ nhạc tính đầy nhục thể của những vần thơ chưa hề
có trong thi ca Pháp.
Giống như một Socrate lấm bùn, ông tiến bước, thiên thần lẫn ma quỷ, chó
má và linh cẩu, như “kẻ lang thang mệt nhoài với ánh mắt héo hon, tất thảy
đầy tràn một sự thèm khát yêu ma”. Với chiếc mũ phớt mềm trên đầu,
chiếc khăn quàng xám luôn luôn quấn quanh cổ, chiếc lưng còng chống
trên chiếc can, nhà thơ bị vây quanh bởi những chàng trai thời thượng, họ
nuốt từng câu từng chữ của ông. Người ta bảo rằng cuộc đời ông dữ dội,
đầy tai họa và thất thế. Nhưng bằng thơ, anh chàng Paul tội nghiệp tìm cách
lấy lại sự cân bằng cho những hành vi thất sủng của mình, mưu toan làm
