ngoài Bắc, nơi đàn ông thường có hai ba vợ. “Lần thứ tư” diễn ra ở kinh
thành, nơi sông núi hữu tình, có nhiều dinh thự, cảnh trí đáng xem, nhiều
con người đáng gặp. Tâm tình lãng mạn của Thu Tâm rung động mãnh liệt
trước cảnh đẹp của lăng Tự Đức, bùi ngùi khi gặp những cung phi về già
mà chửa một lần được đấng quân vương phủ ơn mưa móc. Buồn cười là dù
có giấy thăm đại nội của tòa Khâm sứ mà hai người phải đi lại tới ba lần.
Lần thứ nhất, chú lính mặc áo dấu không cho vào vì Thu Tâm bận áo vàng,
mầu áo chỉ có các bà phi được mặc. Lần sau, chiếc quần xa tanh đen lại là
nguyên cớ ngăn cản; trong nội chỉ được mặc quần trắng. Giận dỗi, bực tức,
nhưng trí tò mò vẫn thắng, khi người đàn bà trẻ mặc áo tím, quần lụa đi
mượn “chả ra mầu gì”. Công phu thế ấy, mà ấn tượng của Thu Tâm với vẻ
rực rỡ của đại nội lại chả mạnh mẽ, nếu không nói là thấy nó nhạt nhẽo.
Cả ngày lang thang nơi đình tạ, ngắm nghía, hỏi han, họ trở về nhà,
mệt người nhưng rạng rỡ, hạnh phúc. Thì có điện tín. Ngoài Hà Nội, Đặng
Xuân Khu (Trường Chinh) bảo về gấp. Đang tần ngần thì bạn Huế đến, Hải
Triều, Nguyễn Cửu Thanh và Bùi Công Trừng mang theo xâu nem, bánh
tráng và chai rượu thuốc. Chuyện vui lên, Thu Tâm bảo Liệu cho đến thăm
cụ Phan Bội Châu nhưng bị gạt phắt.
- Không! Không đi! - Liệu nói cộc lốc. - Đi một mình cũng không
được. Đã bảo rồi mà lại.
Lúc Liệu ra ngoài có việc, Thu Tâm được hay rằng thống sứ Chatel
vừa đến thăm Phan Bội Châu, tặng cụ hoa, nói chuyện xã giao, khi về bắt
tay từ biệt. Cụ Phan đã chìa tay đáp lại, còn rung rung mấy cái tỏ ý thân
thiện. Báo Tin tức ở ngoài Bắc thuật chuyện với tít “Phản Bội Châu” to
tướng. Liệu cáu kỉnh vì chuyện đó.
Sách “Những ngày xa xưa ấy” in ở Mỹ, khi Thu Tâm đã là một bà cụ,
thuật tiếp câu chuyện lúc Liệu trở về:
