CÕI NGƯỜI
Trần Chiến
www.dtv-ebook.com
Sổ Lồng
Mười một năm nay trở lại nhà
Nhà thì đã cháy, vợ thì xa
Bà con thân thích nghèo xơ xác
Vườn cũ còn cây núc nác già
Đó là tình cảnh Trần Huy Liệu khi trở lại cái ngôi làng Vân Cát ở tỉnh
Nam Định. Lúc ra đi, anh là ông đồ non thất chí, trở về tiếng tăm đã lừng
lẫy nhưng lại là phần tử nguy hiểm. Thực dân không muốn anh ở lại xứ
thuộc địa Nam Kỳ với những quy chế quản lý phóng khoáng, tìm cách tống
ra Bắc. Mà phải về làng, cái nơi tù hãm, dị đoan, quanh năm rã họng mà
vẫn mỏi mồm xin lộc Bà Chúa Liễu.
Rời Côn Đảo cuối năm 1934, Liệu ở trong nhóm sáu người ly khai với
chủ nghĩa Tam Dân của Tôn Trung Sơn nhưng vẫn là đảng viên của Quốc
dân đảng. Mỗi người sẽ có những số phận khác nhau. Nguyễn Văn Viền
theo Nhật. Hoàng Thúc Dị, năm 1946 vẫn là Việt Quốc, sẽ đối đầu với
Liệu. Lê Văn Phúc tham gia Mặt trận Bình dân. Còn Liệu,
Tưởng Dân Bảo, Nguyễn Phương Thảo (Nguyễn Bình) sẽ nhập hẳn
vào cộng sản.
Về Vân Cát tù túng. Những hàng xóm quanh năm nói mãi một chuyện.
Những ông anh chưa ra khỏi tỉnh bao giờ, chỉ hơn mình dăm tuổi mà
chuyện đời đã gói kín lại, y như cái nhà đóng cửa vứt chìa khóa đi để cho
