CÕI NGƯỜI
Trần Chiến
www.dtv-ebook.com
Hầm Tối
Tỉnh lỵ Sơn La nằm trong châu Mường La, tiếng Thái nghĩa là
“mường Cây lựu”. “Nước Sơn La ma Vạn Bú”, chả thế mà công sứ tỉnh
Saint Pouloff năm 1933 đã gửi Thống sứ Bắc Kỳ báo cáo mật. Rằng số
mạng loại chính trị phạm hung hăng khó trị ở Hoả Lò Hà Nội lên đây sẽ do
vi trùng sốt rét định đoạt. Trong sáu tháng của năm đó, gần 40 người đã
chết, xác vùi nghĩa trang Gốc Ổi dưới chân dốc Chiềng Lề. Sau này, kiến
trúc sư Tạ Mỹ Duật thiết kế một đài tưởng niệm họ ở đó, thiên nhiên hòa
nhập với các mảng khối rất dễ chịu.
Liệu gặp ngay người quen. Công sứ Sơn La là Cousseau, thời Mặt trận
Dân chủ làm trưởng phòng địa chính tỉnh Hà Đông. Báo Đời nay chửi việc
trưng thu ruộng đền ruộng chùa, cả ruộng hậu tư nhân giao cho Nông phố
ngân hàng. Cousseau nhắn muốn gặp riêng Liệu, phàn nàn sao cũng cộng
sản với nhau mà công kích việc nó muốn tập trung ruộng đất lại cho nhân
dân. Liệu nhắn lại là cứ đến tòa soạn làm việc, chả thấy hồi âm gì.
Giờ thì bài đã lật ngược. Nhưng Cousseau ra chiều tử tế, gọi ngay
“đồng chí” Trần Huy Liệu ra, nhăn nhó: “Mấy ông quan lại An Nam bảo tôi
là cộng sản, nhưng những đồng chí của tôi thì lại không nhận tôi là cộng
sản. Thế thì tôi biết ăn làm sao, nói làm sao bây giờ”, tiếng Việt rất sõi.
Liệu cười trừ, nhưng nhận sự chỉ định cùng Phi Vân làm đại diện chính trị
phạm trước đương cục.
Cousseau là tay làm việc già dặn. Tổ chức lưới nội gián trong những
nhà buôn bán dưới dốc Chiềng Lề, hắn cũng đồng ý vài thỉnh nguyện của
tù. Liệu phô chủ ngục Gabori biển lận, đánh cắp phần ăn của những kẻ đã
