kiểu nhà Nho. Ông bố đẻ, dù say mê với văn hóa dân gian nhưng sành rượu
tây như sành hát ả đào, vang mua về cả thùng. Liệu ngạc nhiên khi biết ông
đốc Ngọc, cùng anh ruột Nguyễn Quang Oánh và ông Đỗ Thận là những
người đầu tiên đưa chèo, cái thứ hát quê kệch trong làng quê lên diễn trên
sân khấu hộp Hà Thành.
Gia cảnh của Sửu đang điêu tàn theo phận riêng của bà. Mươi lăm
năm trước, Phạm Quỳnh và Nguyễn Văn Ngọc, cùng quê Hải Dương, đồng
môn trường Bưởi rồi trường Hậu Bổ, đã gả con cho nhau. Sau thời kì làm
báo Nam Phong lừng lẫy, muốn dựa vào quan lộ để thực hành ý hướng xã
hội, ông Quỳnh vào Huế làm thượng thư bộ Học rồi bộ Lại. Rồi chồng Sửu
mê đàn bà khác, không đẹp bằng nhưng đi xe đạp, uốn tóc. Năm 1943, sau
đám ma bố, Sửu đưa hai con trai ra Hà Nội, vừa gần gũi họ hàng vừa trông
mấy cậu em đang tuổi lớn. An phận, chả biết gì về cách mạng, những đệ
tam đệ tứ, các đảng phái, nhưng
Sửu cũng vui theo em, theo con khi họ ùa vào đám đông chào độc lập.
Tuần lễ Vàng năm 1946, Sửu dắt con trai tám tuổi Dũng lên gò Đống
Đa gần nhà, bế cậu bé lên để bỏ vào hòm chiếc nhẫn. Đó là điều làm Liệu
cảm động, tuy vẫn biết rằng bao người khác, nghèo khó hơn, cũng dốc túi
vì nền độc lập non trẻ. Để duy trì biệt thự Hoa Hồng, nuôi con, thỉnh
thoảng chu cấp những bữa ăn cho cả đông người, Sửu hẳn chẳng còn bao
nhiêu của cải. Thời buổi tranh tối tranh sáng, chiến cuộc đến không biết lúc
nào, việc tái bản những cuốn sách của ông Ngọc là rất khó. Cái ấp trên Lập
Thạch mua bằng tiền viết sách trước đó đem lại không bao nhiêu lợi tức.
Mà Sửu thật khó bỏ thói tiêu pha rộng rãi quen thuộc. Một năm ngần ấy cái
giỗ, những người làm vườn, mái nhà cần đảo ngói... , cái gì cũng cần tiền,
trong khi bà chủ trẻ chả biết tính toán làm ăn thêm ra cái gì.
Những buổi tối cứ dài mãi ra. Cả hai đều bối rối và càng nghĩ đến
nhau nhiều hơn. Họ là đàn ông và đàn bà, đấy là nhẽ thường. Nhưng lại còn
một cái nhẽ, là giai tầng của hai người rất chênh. Có những điều thuộc về lý
