“Nhưng “áo đỏ” có thể “đỏ thẫm” cũng có thể “hồng hồng” thôi cũng
được đấy nhé, vì thời gian gấp quá”, Liệu nói thêm sau chút chần chừ,
giọng khá “thân ái” với Thủ tướng.
Sau một năm cật lực, năm 1960, “Lịch sử Cách mạng Tháng Tám” và
hai cuốn về Cách mạng Tháng Tám ở các địa phương từ Thanh Hóa trở ra
được đưa in. Vài tháng sau, quyển II, 462 trang, về các tỉnh từ Nghệ An trở
vào ra đời.
Trên khen. Nó ra kịp thời, tức là Viện đã làm xong cái việc lãnh đạo
cần. Nhưng nhưng còn chất lượng, chắc Liệu nghĩ có những đánh giá, kể cả
tư liệu, còn chưa “chín”.
Chẳng hạn, đánh giá các nhân vật lịch sử gắn liền với các sự kiện, trào
lưu quan trọng trước năm 1930 thế nào cho thoả đáng. Có phải không phải
người cộng sản, những Phan Chu Trinh, Phan Bội Châu không đóng góp gì
được cho dân tộc? Và Phan Thanh Giản, tiêu cực hơn, Liệu thấy cũng phải
nhìn ông ta trong bối cảnh yếu đuối ươn hèn chung của nhà Nguyễn trước
thực dân mạnh mẽ. Trong khung cảnh nền hòa bình ở miền Bắc vừa lập lại,
chiến tranh giải phóng đang nhóm lên ở miền Nam, quan điểm trên có thể
coi là không được “chính thống” lắm. Dù sao “ép hành ép mỡ ai nỡ ép
người vào thời thế không phải của họ”, Liệu thấy thế.
