không nhắc đến”: Đại đa số trung tiểu địa chủ, ngay cả một vài đại địa chủ,
đã đứng trong mặt trận Liên Việt, dự vào cuộc toàn dân kháng chiến, theo
lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Và lại một sự thật khác: “địa chủ
kháng chiến là con số lớn”.
Điểm lại thái độ chính trị của giai cấp phong kiến địa chủ qua các thời
kì xong, việc xem xét lại một vài nhận định từ trước là tất nhiên, dưới dạng
thức “đề nghị”. Liệu cho rằng số ruộng đất chiếm hữu của trung, tiểu địa
chủ ở miền Bắc so với nhiều nước khác là quá nhỏ. Cũng bị đế quốc áp
bức, một số đã đứng trong mặt trận dân tộc do Đảng lãnh đạo. Trong một
xứ thuộc địa, thái độ chính trị của họ khác với bọn địa chủ ở xứ không phải
thuộc địa.
Như vậy, những quan điểm từ trước cho rằng toàn bộ giai cấp phong
kiến địa chủ đã đầu hàng địch, đã câu kết với địch, phủ nhận quan điểm của
xã hội Việt Nam, phủ nhận sự thật lịch sử, tôi thấy cần phải xét lại. Không
cần phải nhắc lại những sai lầm trong Cải cách ruộng đất vừa qua không
phân biệt địa chủ phong kiến với địa chủ khác, coi tất cả địa chủ là địch là
máy móc... Chúng ta chỉ cần nhắc lại là: vì xã hội nước ta trước đây là xã
hội thuộc địa và nửa phong kiến, nên nhiệm vụ cơ bản của cách mạng là
chống đế quốc chủ nghĩa và quét sạch tàn tích phong kiến; nhưng đừng
quên giữa hai mâu thuẫn chủ yếu, mâu thuẫn dân tộc với chủ nghĩa đế quốc
xâm lược và mâu thuẫn nông dân với địa chủ phong kiến thì mâu thuẫn
giữa dân tộc ta với đế quốc vẫn là chủ yếu nhất.
Trình bầy xong những nhận thức, Liệu kết thúc: Đề ra việc xét lại “hồ
sơ” của giai cấp phong kiến địa chủ, tôi chú ý vào việc nghiên cứu để mong
dựng lại một sự thật lịch sử, đồng thời mong cống hiến một phần nào cho
công tác sửa sai lúc này.
Có cảm giác là phần cuối ngắn gọn quá, không có những “đề nghị”,
đưa “giải pháp” để trên áp dụng. Dầu sao, đây là cuộc trao đổi khoa học,
trình bầy một cách nghĩ chủ quan, riêng biệt, thì cái phần dành cho thực tế
