lồi lõm nhấp nhô. Con người anh giống như một khối đất sét. Là thế đó,
trong đêm tăm, những vật lênh đênh trôi dạt tấp bừa tại đây, không ra cái
hình thù gì cả. Và tôi nghĩ: vấn đề không nằm trong hoàn cảnh khốn cùng
nọ, trong dơ bẩn nọ, trong xấu xí hỗn độn nọ. Nhưng chính người đàn ông
đó, chính người đàn bà đó, một ngày xưa ngẫu nhĩ gặp nhau, và người đàn
ông chắc đã mỉm cười nhìn người đàn bà: sau buổi làm việc, chắc hẳn anh
ta có mang hoa tới tặng nàng. Nhút nhát vụng về, có lẽ anh đã run như cầy
sấy vì sợ bị từ khước. Nhưng người đàn bà, vốn bản chất tự nhiên là đong
đưa làm đỏm, người đàn bà tin chắc ở cái duyên hấp dẫn của mình, có lẽ
nàng đã thích đùa rỡn để chàng đâm lo cưới. Và anh chàng ngày nay chỉ
còn là cái máy để cuốc đất, để đập đe bửa củi, anh chàng ấy xưa kia đã từng
biết rung động bàng hoàng trong mối khắc khoải êm dịu làm sao. Chỗ
huyền bí, là những kẻ đó đã biến thành những đống đất sét nọ. Họ đã chịu
qua cái khuôn đúc ác nghiệt nào, như một thứ máy dát, đã tạc ra hình thù
oan uổng thế này? Một con vật già, còn giữ cái duyên già lưu lại cho cái
duyên trẻ. Thì tại sao cái chất đất thó tốt đẹp của con người lại chịu hủy
hoại như điêu đứng thế kia?
Tôi tiếp tục đi tuần du giữa cái đám người ngủ hắt hiu thấp thỏm nọ, như
não nùng là chốn… Một tiếng ồn mơ hồ thoang thoảng gồm những giọng
ngáy ồ ồ, những than thở âm u, những tiếng giày thô cọ vào gỗ, của những
kẻ thân xác rã một bên, trằn trọc tìm lăn sang bên khác. Và mãi mãi vẫn âm
thầm gõ nhịp là cái tiếng động liên miên ì ầm của con tàu nghe như tiếng
sỏi bị sóng vỗ bật trên bãi biển.
Tôi ngồi đối diện với một cặp vợ chồng. Giữa người cha và người mẹ,
đứa con thu hình chen ở giữa mà ngủ. Trong giấc ngủ, nó trở mình, và
gương mặt nó hiện ra dưới bóng đèn. A! Một gương mặt thật đáng yêu.
Cặp vợ chồng kia đã đẻ ra một thứ trái tươi óng ả. Từ những khối luộm
thuộm nặng nề rách rưới kia, đã nảy ra một thành tựu viên mãn duyên dáng
yêu kiều. Tôi nghiêng mình nhìn vầng trán trơn tru, cái miệng phụng phịu
núng nính, tôi tự nhủ: đây là khuôn mặt nhạc sĩ, đây là Mozart lúc nhỏ, đây
là một hứa hẹn đẹp đẽ của đời sống. Những hoàng tử thơ dại trong những
