I:
DẶM ĐƯỜNG BAY
Thủa ấy, vào năm 1926. Tôi vừa được tuyển dụng làm tập sự phi công
đường dài của hãng Latécoère. Hãng này, trước Air-France và Aéropostale,
từng chuyên trách liên lạc hàng không giữa Toulouse và Dakar. Tôi học
nghề tại đó. Cũng như mọi đồng nghiệp khác, đến lượt tôi phải chịu những
đợt thử thách dành cho những phi công tập sự trước lúc nhận cái vinh dự lái
những chuyến chở thư tín. Những cuộc tập dượt lái thử các kiểu phi cơ,
những lần di chuyển giữa Toulouse và Perpignan, những bài học buồn thiu
về khí tượng ở tận một căn phòng sâu hút trong một xưởng giá băng.
Chúng tôi sống trong mối e ngại những dãy núi Tây Ban Nha mà mình
chưa được biết, và sống trong niềm tín phục, tôn kính những bạn đồng
nghiệp lão thành.
Các vị này, chúng tôi vẫn thường gặp lại trong tiệm ăn. Họ khó tính và
cách biệt. Khuyên bảo đàn em với giọng điệu kẻ cả kiêu kỳ. Mỗi khi có
một người trong bọn họ từ Alicante hoặc từ Casablance về chậm, áo
choàng da đẫm nước, nếu trong bọn chúng tôi có kẻ rụt rè hỏi thăm về
chuyến bay ấy, thì những lời đáp cộc lốc của họ cùng với cảnh trời giông
bão, đã tạo cho chúng tôi một thế giới hoang đường, một thế giới đầy
những cạm bẫy hiểm nghèo, những gian nan bất trắc, những vách đá sừng
sững đột ngột hiện ra, những cơn lốc cuồng loạn cơ hồ muốn lật nhào cổ
thụ, bật rễ tùng bách như chơi. Thế giới của những con hắc long khổng lồ
đứng chặn lối vào thung lũng, của những tràng chớp động vây bọc đầu non.
Các bạn kỳ cựu kia đã khéo nuôi dưỡng lòng kính phục của chúng tôi. Và
thỉnh thoảng trong đám người ấy có một kẻ bay đi không thấy trở về, thì
ông trở thành thiên thu khả kính.
Cùng với những kỷ niệm kia, tôi nhớ lại chuyến trở về của Bury, người
mà về sau sẽ tử nạn tại Corbières. Anh phi công lão thành này vừa ngồi vào
giữa bọn chúng tôi và đang mệt nhọc dùng bữa, không nói một lời, hai vai
còn nặng trĩu những cố gắng đã chịu đựng trong chuyến bay. Đó là vào tối
một ngày trời xấu, một trong những ngày mà suốt con đường hàng không
trời mây đen kịt tối sầm, núi rừng trùng điệp trước mắt phi công cùng theo
